Σταματοπούλου Νίκη Φιλόλογος/Ειδική Παιδαγωγός
1Ο ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ:
ΤΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ /ΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΕΣΑ & ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ/ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
ΘΕΜΑΤΑ
- Να χαρακτηριστούν οι παρακάτω προτάσεις ως Σ/Λ
- Η προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα έγινε το 1864.
- Το 1911 η πυκνότητα του πληθυσμού στο τετραγωνικό χιλιόμετρο κυμαινόταν σε 43 κατοίκους.
- Η σταφιδική κρίση προκάλεσε ένα μεγάλο ρεύμα μετανάστευσης προς το Δούναβη και την Αίγυπτο.
- Οι Έλληνες της διασποράς στάθηκαν στο πλευρό του νέου ελληνικού κράτους τα πρώτα δύσκολα χρόνια μετά την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας.
- Η άνθιση της Μεγάλης Ιδέας συνέβαλε καθοριστικά και στην επίλυση των οικονομικών προβλημάτων της χώρας
- Το εμπορικό ισοζύγιο ήταν μόνιμα παθητικό για την Ελλάδα, τουλάχιστον ως το 1913.
- Η πλειονότητα των ελληνικών εξαγωγών κατά τον 19οαιώνα ήταν γεωργικά προϊόντα και κυμαινόταν στο 2/3 σε αξία του συνόλου
- Πολλές δεκαετίες, μετά την ανεξαρτησία της, η Ελλάδα εξακολουθούσε να μοιάζει περισσότερο με την Ανατολή παρά με τη Δύση
Μονάδες 4
- Να παρουσιάσετε τα αίτια της οικονομικής και τεχνικής καθυστέρησης στην Ελλάδα τις πρώτες δεκαετίες μετά την ανεξαρτησία.
Μονάδες 4
- Να αναφέρετε τα προϊόντα των εισαγωγών στην Ελλάδα στις αρχές του 20ου αιώνα
Μονάδες 2
- Με βάση το παράθεμα και τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε στην απήχηση της Μεγάλης ιδέας στα λαϊκά στρώματα της ανεξάρτητης Ελλάδας και στις συνέπειες της σε πολιτικό και οικονομικό χώρο .
«Η Μεγάλη Ιδέα, παρά την παραδοσιακή της αμφίεση, φορτίστηκε, τουλάχιστον μετά το 1880, μ’ ένα απολύτως εκσυγχρονισμένο περιεχόμενο: ήταν η κινητήρια ιδέα για την αστική ανάπτυξη και την εθνική συσπείρωση των Νεοελλήνων. Είχε ένα επιπρόσθετο πλεονέκτημα: ήταν ιδέα βαθύτατα δημοφιλής στα πλατιά στρώματα του πληθυσμού. Η ιδέα αυτή είχε έναν έντονα λαϊκό χαρακτήρα, ο οποίος οφειλόταν όχι μόνο στην ιστορική της προέλευση, αλλά και στο ότι την ασπάζονταν τα λαϊκά κυρίως στρώματα σε όλη την περίοδο του 19ου αιώνα. Ο απλά λαϊκός χαρακτήρας της Μεγάλης Ιδέας δε βρέθηκε ασφαλώς σε αντίθεση με την προοπτική της αστικής αναπτύξεως, ιδίως μετά το 1880. Αντίθετα μάλιστα, σε εποχές ανόδου του αστισμού, όπως μετά το 1880, τα αστικά κινήματα συγχέονταν με τα λαϊκά. Αυτό είναι ακόμα περισσότερο αισθητό όταν η προοπτική της αστικής αναπτύξεως συγχέεται με τα προβλήματα εθνικής ολοκληρώσεως. Στην περίπτωση αυτή, η πρακτική των λαϊκών τάξεων απέβαινε η κινητήρια δύναμη για την ολοκλήρωση της αστικής ανελίξεως. Επίσης στην ίδια περίπτωση, λόγω ακριβώς του εθνικού προβλήματος, ο αστισμός έπαιρνε τα χαρακτηριστικά του λαϊκιστικού κινήματος. Έτσι, μετά το 1880, στην Ελλάδα παρουσιάσθηκε ανανεωμένο το κίνημα του εθνισμού και της Μεγάλης Ιδέας. Η ανανέωση εννοείται σε τρία επίπεδα: α) η ιδέα αυτή ανταποκρίνεται σε μια νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται γύρω από το Αιγαίο, β) συνδυάζεται ο αστισμός με το λαϊκισμό και γ) η ανόρθωση του ελλαδικού κράτους επιβάλλεται ως προϋπόθεση για την εθνική ολοκλήρωση.»
Ι.Ε.Ε., τόμος ΙΔ΄, σσ. 57
Η Αθήνα το 1900
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Τα γνωρίσματα του ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους ως τις αρχές του 20ου αιώνα
• Απαρχαιωμένες παραγωγικές δομές
• Μικρή έκταση και ολιγάνθρωπη ( πυκνότητα πληθυσμού απο 15 το 1828 στο τετραγωγικό χιλιόμετρο σε 43 το 1911 , ενω στην Ευρώπη την ίδια περίοδο ο πληθυσμός ήταν τριψήφιος). • Κορμός της χώρας η Ρούμελη και ο Μωριάς
• εξάντληση τόπου και ανθρώπων
• γυμνά εδάφη και εξαντλημένα από υπερβόσκηση και υλοτομία
• λίγα περιφραγμένα περιβόλια που βελτιώναν την αίσθηση εγκατάλειψης
• περιοριορισμένες οικονομικές δυνατότητες
• πενιχρά παραγωγικά πλεονάσματα β) .
Λόγοι που δεν υπάρχουν ισχυρά κέντρα ανάπτυξης στην Ελλάδα:
• Απουσίαζαν τα ισχυρά κέντρα ανάπτυξης, οι «ατμομηχανές» της οικονομικής και τεχνικής προόδου. Αυτό συμβάνει γιατί:
• Δεν υπήρχαν πρώτες ύλες.
• Δεν υπήρχε πλεονάζον ειδικευμένο ή έστω φθηνό εργατικό δυναμικό.
• Η συσσώρευση κεφαλαίου, ιδιωτικού και δημοσίου, ήταν ισχνή.
• Η εσωτερική αγορά ήταν περιορισμένη έως ασήμαντη.
Ισχυρά κέντρα ελληνισμού έξω από την χώρα:
Έξω από την χώρα υπήρχαν ισχυρά κέντρα ελληνισμού, πνευματικά, οικονομικά, παραγωγικά. Από Ουκρανία ως το Σουδάν, από το Δούναβη ως τον Καύκασο και από τη Σμύρνη ως την Κιλικία Για τους Έλληνες των περιοχών αυτών τομικρό ελληνικό βασίλειο ήταν για πολλά χρόνια μια κακή ανάμνηση, ένας φτωχός «συγγενής».
Αλλαγή στάσης παρατηρείται στα του τέλη 19ου αιώνα όπου χρειάστηκε να δυσκολέψουν γι’αυτούς οι οικονομικές και πολιτικές συνθήκες, προς το τέλος κυρίως του 19ου αιώνα, για να ανακαλύψουν την Ελλάδα.
Η γέννηση της «Μεγάλης ιδέας»
Αιτίες που οδήγησαν στην αντίληψη της «Μεγάλης Ιδέας»
1. Η πρόοδος του εκτός των εθνικών συνόρων ελληνισμού απασχολούσε το κράτος και ενίσχυε την ιδέα ότι το υπάρχον κράτος ήταν μια ημιτελής κατασκευή, τα θεμέλια για κάτι μεγαλύτερο.
2. Η «Μεγάλη Ιδέα» που προερχόταν από αυτή την αντίληψη, δημιουργούσε προσδοκίες για ολοκλήρωση του εθνικού οράματος, πράγμα που προϋπέθετε σημαντική διεύρυνση των συνόρων.
Πολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις της «Μεγάλης Ιδέας»
Η παρουσία της εθνικής αυτής ιδεολογίας είχε επιπτώσεις στον πολιτικό και οικονομικό χώρο, ιδιαίτερα σε εποχές που τα προβλήματα έμοιαζαν με ανοιχτές πληγές, στην περίπτωση της Κρήτης και αργότερα της Μακεδονίας.
Έτσι οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν είχαν στραμμένο το ενδιαφέρον τους, μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, αποκλειστικά στα εσωτερικά ζητήματα:
1. Στην οικονομική ανόρθωση.
2. Στη γεφύρωση του χάσματος με τη Δύση. μεγάλωνε το κόστος των προσπαθειών καθιστώντας συχνά τις οικονομικές πρωτοβουλίες έρμαια των εθνικών κρίσεων.
Share this page
