ΛΑΤΙΝΙΚΑ | nikistam.com

ΑΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΑ 16-20

KEIMENO 16

Ρήματα

1η Συζυγία

appropinquo, appropinquavi, appropinquatum, appropinquare

2η Συζυγία

iubeo, iussi, iussum, iubere

3η Συζυγία

mitto, misi, missum, mittere

gero, gessi, gestum, gerere

cerno, crevi, cretum, cernere (μτχ. παρακ, conspectus -a -um)

verto, verti, versum, vertere

fugio, fugi, fugitum, fugere

occurro, occu(cu)rri, occursum, occurrere

fio, factus sum, fieri

occido, occidi, occisum, occidere

comprehendo / comprendo, comprehendi, comprehensum, comprehendere

refero, re(t)tuli, relatum, referre (β' ενικ. προστ. ενεστ. refer)

capio, cepi, captum, capere

interficio, interfeci, interfectum, interficere

discedo, discessi, discessum, discedere

trado, tradidi, traditum, tradere

produco, produxi, productum, producere (β' ενικ. προστ. ενεστ.: produc)

consido, consedi, consessum, considere

dedo, dedidi, deditum, dedere

proicio, proieci, proiectum, proicere

ΚΕΙΜΕΝΟ 17

1η Συζυγία

occupo, occupavi, occupatum, occupare

praedico, praedicavi, praedicatum, praedicare

miseror, miseratus sum, miseratum, miserari (αποθ.)

obsigno, obsignavi, obsignatum, obsignare

pertubo, perturbavi, perturbatum, perturbare

2η Συζυγία

remaneo, remansi, -, remanere

teneo, tenui, tentum, tenere

habeo, habui, habitum, habere

3η Συζυγία

discedo, discessi, discessum, discedere

cupio, cupi(v)i, cupitum, cupere

adduco, adduxi, adductum, adducere

fingo, finxi, fictum, fingere

bdo, abdidi, abditum, abdere

queror, questus sum, questum, queri (αποθ.)

Βοηθητικό ρήμα sum, fui, -, esse possum, potui, -, posse

KEIMENO 18

Ρήματα

1η Συζυγία

excito, excitavi, excitatum, excitare

conor, conatus sum, conatum, conari (αποθ.)

2η Συζυγία

video, vidi, visum, videre

amoveo, amovi, amotum, amovere

prohibeo, prohibui, prohibitum, prohibere

3η Συζυγία

adduco, adduxi, adductum, adducere

dico, dixi, dictum, dicere

condo, condidi, conditum, condere

reficio, refeci, refectum, reficere

fero, tuli, latum, ferre

traho, traxi, tractum, trahere

averto, averti, aversum, avertere

aspicio, aspexi, aspectum, aspicere

pergo, perrexi, perrectum, pergere

verto, verti, versum, vertere

confundo, confudi, confusum, confundere

converto, converti, conversum, convertere

interficio, interfeci, interfectum, interficere

4η Συζυγία

dormio, dormivi, dormitum, dormire

sentio, sensi, sensum, sentire

audio, audivi, auditum, audire

Σύνθετο του sum absum, afui, -, abesse

Ελλειπτικό coepi, coepisse

KEIMENO 19

1η Συζυγία

coniuro coniuravi coniuratum coniurare

strangulo strangulavi strangulatum strangulare

vulnero vulneravi vulneratum vulnerare

2η Συζυγία

consequor consecutus sum consequi

deprehendo deprehendi deprehensum deprehendere

expello expuli expulsum expellere

interficio interfeci interfectum interficere

trado tradidi traditum tradere

occido occidi occisum occidere

vinco vici victum vincere

KEIMENO 20

Ρήματα

1η συζυγία

saluto - salutavi - salutatum - salutare

miseror - miseratus sum miseratum - miserari

2η συζυγία

exterreo - exterrui - exterritum - exterrere

lateo - latui - ---- - latere

3η συζυγία

abdo - abdidi - abditum - abdere

adduco – adduxi – adductum – adducere [β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα adduc]

adgnosco - adgnovi - adgnitum - adgnoscere

animadverto - animadverti - animadversum - animadvertere

defero - detuli - delatum - deferre [β΄ ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα defer]

discurro - discu(cu)rri - discursum - discurrere

excludo - exclusi - exclusum - excludere)

extraho - extraxi - extractum - extrahere

praetendo - praetendi - praetentum - praetendere

prorepo - prorepsi - proreptum - prorepere

recedo - recessi - recessum - recedere

capio - cepi - captum - capere

morior - mortuus sum - mortuum - mori [αποθετικό] [Μετοχή Μέλλοντα moriturus-a-um]

fio - factus sum - fieri (παθητικό του facio)

Λατινικά β Λυκείου - Επιλογές από την Τράπεζα θεμάτων

ΜΑΘΗΜΑ IV, ΜΑΘΗΜΑ X, ΜΑΘΗΜΑ XV

ΚΕΙΜΕΝΑ

α) Iustitiā inter se certābant et patriam curābant. In bello pericula audaciā propulsābant et beneficiis amicitias parābant.

β) Postea lūlus, Aenēae filius, regnum ab Lavinio transferet et Albam Longam muniet. Post trecentos annos Ilia duos filios, Rōmulum et Remum, pariet, quos lupa nutriet. Rōmulus moenia Martia condet Romanosque de suo nomine appellābit. Rōmānis imperium sine fine erit.

γ) Locis frigidissimis pelles solum habent et in fluminibus lavantur. Cum civitas bellum gerit, magistrātus creantur cum vitae necisque potestāte.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική τα αποσπάσματα.

Μονάδες 20

Β.2. Να βρείτε μια λέξη στη Νέα Ελληνική που έχει ετυμολογική συγγένεια με τις παρακάτω λέξεις των λατινικών κειμένων που σας δόθηκαν: patriam, bello, pericula, transferet, imperium.

Μονάδες 10

Β.6.α) Να αναγνωριστούν συντακτικά οι παρακάτω λέξεις: audaciā, filius, Rōmulum, bellum, vitae.

Μονάδες 10

β) inter se certābant: να βρεθεί η συντακτική λειτουργία του εμπρόθετου προσδιορισμού inter se (Μονάδες 2) και να δηλωθεί η ίδια συντακτική λειτουργία και με τα άλλα δύο πρόσωπα (α΄ και β΄ πρόσωπο), κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές και στον ρηματικό τύπο certābant (Μονάδες 8).

Μονάδες 10

ΜΑΘΗΜΑ IX, ΜΑΘΗΜΑ XV

ΚΕΙΜΕΝΑ

α) Tarquinius Superbus, septimus atque ultimus regum, hoc modo imperium perdit. Filius eius Sextus Tarquinius pudicitiam Lucrētiae, uxōris Collatīni, laedit. Marītus et pater et Iunius Brutus eam maestam inveniunt. Illis femina cum lacrimis iniuriam aperit et cultro se ipsam interficit. Brutus ex vulnere dolōre magno cultrum extrahit et delictum punīre parat.

β) Germāni non student agricultūrae; lacte, caseo et carne nutriuntur. Locis frigidissimis pelles solum habent et in fluminibus lavantur. Cum civitas bellum gerit, magistrātus creantur cum vitae necisque potestāte.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική τα αποσπάσματα.

Μονάδες 20

Β.2.α) Να αναγνωριστούν συντακτικά οι παρακάτω λέξεις: uxōris, maestam, magno, carne, cum potestate.

Μονάδες 10

β) Filius eius Sextus Tarquinius pudicitiam Lucrētiae, uxōris Collatīni, laedit: Στην παραπάνω πρόταση να αναγνωριστεί συντακτικά η λέξη eius και να βρεθεί αν δηλώνει κτήση με ή χωρίς αυτοπάθεια (Μονάδες 4). Να αντικατασταθεί η λέξη eius με τον σωστό τύπο της αντωνυμίας suus-sua-suum (Μονάδες 2), να επισημανθεί η συντακτική διαφορά που προκύπτει (Μονάδες 2) και να βρεθεί αν δηλώνεται κτήση με ή χωρίς αυτοπάθεια

EΙΣΑΓΩΓΗ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ

Η γένεση της ρωμαϊκής λογοτεχνίας:

1. Τι ξέρετε για τη γένεση της ρωμαϊκής λογοτεχνίας;

2. Ποια η συμβολή της ελληνικής γραμματείας στη γένεση της ρωμαϊκής λογοτεχνίας;

3. Ποιος ο ρόλος του Λίβιου Ανδρόνικου στη γένεση της ρωμαϊκής λογοτεχνίας;

Εποχές της ρωμαϊκής λογοτεχνίας:

1. Σύμφωνα με την περιγραφική διαίρεση να αναφέρετε την οριοθέτηση των εποχών και των περιόδων της ρωμαϊκής λογοτεχνίας.

2. Γιατί η "αριστοκρατική" αξιολόγηση θεωρείται αντιεπιστημονική;

Γενικά χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής λογοτεχνίας:

1. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής λογοτεχνίας;

2. Ποια νομίζετε ότι είναι η σχέση του ρωμαίου λογοτέχνη με το ελληνικό πρότυπο;

3. Γιατί παρατηρείται ανάμειξη χρονικά διαφορετικών προτύπων στη ρωμαϊκή λογοτεχνία;

4. Να απαριθμήσετε παραδείγματα που φανερώνουν την ιδιόρρυθμη εξέλιξη των λογοτεχνικών ειδών, την αλλοίωση ή μεταμόρφωσή τους από τους Ρωμαίους.

5. Ποιες θεμελιώδεις αξίες, που συγκροτούν τον ιδεολογικό πλούτο της ρωμαϊκής κοινωνίας, αποτυπώνονται στη ρωμαϊκή λογοτεχνία;

6. Ποια θεωρούνται τα φυσικά χαρακτηριστικά της Λατινικής;

Κλασική εποχή:

1. Να σημειώσετε τις δύο χρονικές περιόδους στις οποίες χωρίζεται η κλασική εποχή της ρωμαϊκής λογοτεχνίας.

2. Να μνημονεύσετε Ρωμαίους λογοτέχνες που επηρεάστηκαν από Έλληνες.

3. Τι ξέρετε για το "κίνημα των Νεωτέρων";

Οι χρόνοι του Κικέρωνα:

1.Να αναφέρετε τα χαρακτηριστικά του "Ρωμαίου λογοτέχνη" της εποχής του Κικέρωνα.

2. Ποια είναι τα ρητορικά έργα του Μάρκου Τύλλιου Κικέρωνα;

3. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του τρόπου γραφής του Κικέρωνα;

5. Ποιοι είναι οι τρεις ιστοριογράφοι των χρόνων του Κικέρωνα και ποιο το είδος που ειδικεύεται και διακρίνεται ο καθένας τους;

6. Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης του Βαλέριου Κατούλλου και ποιο είδος ποίησης εκπροσωπούσε;

7. Ποιους άλλους σημαντικούς ποιητές γνωρίζετε και τι ξέρετε για το έργο τους;

Αυγούστειοι χρόνοι:

1. Πώς συνδέεται η λογοτεχνική παραγωγή με το σύγχρονο πολιτικό γίγνεσθαι στα χρόνια του Αυγούστου;

2. Τι είναι η πατρωνεία;

3. Από ποιους εκπροσωπείται η ποίηση κατά τους Αυγούστειους χρόνους;

4. Τι γνωρίζετε για το έργο του Βεργιλίου;

5. Τι γνωρίζετε για το έργο του Ορατίου; 6. Ποιοι θεωρούνταν η τριάδα των κορυφαίων Ρωμαίων ελεγειακών και ποια είναι τα ιδιαίτερα γνωρίσματά τους;

7. Ποιο λογοτεχνικό ύφος υπηρετούν ο Τίτος Λίβιος και ο Βιτρούβιος;

Ποιο είναι το έργο τους;

Μετακλασική εποχή:

1. Πόσα και ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των μετακλασικών κειμένων;

2. Ποιες είναι οι δύο ισόχρονες περίοδοι της μετακλασικής εποχής και ποιο το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της κάθε μιας;

3. Ποιοι οι κυριότεροι εκπρόσωποι της εποχής του κλασικισμού;

4. Ποιο είναι το έργο του Σενέκα του Νεότερου; Με ποιους τομείς της πεζογραφίας ασχολείται;

5. Τι γνωρίζετε για τον εκπρόσωπο της μυθιστορίας τη μεταχριστιανική περίοδο και γιατί αποκαλείται «κριτής της κομψότητας»;

6. Τι γνωρίζετε για τον ιστορικό Τάκιτο και το έργο του;

7. Ποια είναι η ενασχόληση του Πλίνιου του Νεότερου με την πεζογραφία και ποια γεγονότα σημάδεψαν το έργο του και το έκαναν γνωστό;

8. Ποια είναι η συμβολή του Μαρτιάλη και του Ιουβενάλη στην πεζογραφία;

9. Ποιοι οι εκπρόσωποι της εποχής του αρχαϊσμού;

10. Ποια είναι τα κύρια γνωρίσματα της εποχής του αρχαϊσμού;

11. Ποιοι εκπροσωπούν τη χριστιανική γραμματεία;

Ύστερη Αρχαιότητα:

1. Να σημειώσετε τα βασικά ιστορικά χαρακτηριστικά της Ύστερης Αρχαιότητας.

2. Τι γνωρίζετε για το κίνημα των "Νέο - νεωτερικών";

3. Ποιος αποκαλείται ο ʺτελευταίος των Ρωμαίωνʺ και ποια η συμβολή του στα γράμματα;

4. Ποια καινούργια είδη παρουσιάζονται την Ύστερη Αρχαιότητα και ποιο το περιεχόμενό τους;

5. Ποιοι διακρίνονται στον χώρο της "εθνικής" ποίησης;

6. Ποιοι διαπρέπουν στον χώρο της "εθνικής" πεζογραφίας;

7. Να αναφέρετε τους εκπροσώπους της χριστιανικής γραμματείας

Κριτήριο για επανάληψη

ΚΕΙΜΕΝΑ

(21)Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non aequo iure divisam, absens dictator est factus; is Gallos iam abeuntes secutus est: quibus interemptis aurum omne recepit. Quod illic appensum civitati nomen dedit: nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensatum est. Post hoc factum rediit in exilium, unde tamen rogatus reversus est.

(25) Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendensque patribus “Interrogo vos” inquit“quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore”.Cum omnes recentem esse dixissent, “Atqui ante tertium diem”inquit “scitote decerptam esse Carthagine. Tam prope a muris habemus hostem! Itaque cavete periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolite confidere.

(26) Nondum annos XIII impleverat, et iam illi anīlis prudentia, matronālis gravitas erat et tamen suavitas puellāris. Ut illa patris cervicibus inhaerēbat! ut nos amīcos paternos et amanter et modeste complectebātur! ut nutrīces, ut paedagōgos, ut praeceptōres diligēbat! quam studiōse, quam intellegenter lectitābat!

Β. ΘΕΜΑΤΑ

Α.1. Να μεταφράσετε τα παραπάνω αποσπάσματα:

Μονάδες 20

Β.1. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις :

exilio : τη γενική του ενικού

civitati : τη γενική του πληθυντικού

urbis : την ονομαστική του ενικού

patriam : τη γενική αντίθετου αριθμού quodam

die : τη δοτική του πληθυντικού

ficum praecocem : την αφαιρετική του ενικού και τη δοτική του πληθυντικού

hoc factum : τη γενική του πληθυντικού qui : την αφαιρετική του ενικού στο ίδιο γένος

is : τη δοτική του πληθυντικού στο θηλυκό γένος

vos : την αφαιρετική του ενικού στο ίδιο πρόσωπο

omnes : την αφαιρετική αντίθετου αριθμού

amīcos paternos: γενική πληθυντικού

Μονάδες 15

Β.2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους :

fuerat : το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του μέλλοντα

secutus est : τη μετοχή του Ενεστώτα στην αφαιρετική του ενικού του θηλυκού γένους reversus est : τα απαρέμφατα όλων των χρόνων

rediit : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του Ενεστώτα, Παρατατικού και Υπερσυντελίκου της υποτακτικής

attulit : το γ΄ ενικό πρόσωπο των συντελικών χρόνων της Υποτακτικής της μέσης φωνής decerptam esse : το β΄ πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα της προστακτικής στην άλλη φωνή

confidere : το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του μέλλοντα inhaerebat: χρονική αντικατάσταση του τύπου στην άλλη φωνή

Μονάδες 15

Γ.1.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων : absens, interemptis, civitati, rogatus, die, recentem, hostem, confidere, annos, puellaris

Μονάδες 10

Γ.1.β. • Cavete periculum : να εκφράσετε απαγόρευση και με τους δύο τρόπους (μονάδες 3) • nolite confidere να εκφράσετε την απαγόρευση με τον άλλο τρόπο (μονάδα 2)

Μονάδες 5

Γ.2.α. Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem : να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική

Μονάδες 4

Γ.2.β.Cum omnes recentem esse dixissent : να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), να δηλώσετε τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση (μονάδες 2) και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2).

Μονάδες 6

2.γ.Tum Camillus, absens dictator est factus Να μετατραπεί η πρόταση στην απαρεμφατική σύνταξη με εξάρτηση

• Ille dixit

• Camillus dixit

• Dicitur

Στην συνέχεια να δικαιολογήσετε σε κάθε περίπτωση τη σύνταξη του απαρεμφάτου

Μονάδες 10

Δ.Να συσχετίσετε τις παρακάτω λέξεις με λέξεις από τα παραπάνω κείμενα: πατέρας, τρίτος, παιδαγωγός, ονομαστικός, μητρότητα, φερέφωνο

Μονάδες 3

Επαναληπτικές ασκήσεις 21

Επανάληψη κείμενο 21

ΚΕΙΜΕΝΟ 21

Brenno duce Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Rοmanorum, everterunt urbem Romam praeter Capitolium, pro quo immensam pecuniam acceperunt. Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non aequo iure divisam, absens dictator est factus; is Gallos iam abeuntes secutus est: quibus interemptis aurum omne recepit. Quod illic appensum civitati nomen dedit: nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensatum est. Post hoc factum rediit in exilium, unde tamen rogatus reversus est.

Συντακτικές ασκήσεις/Μετατροπές

1.Να μετατραπούν οι παρακάτω προτάσεις στην αντίθετη σύνταξη (από ενεργητική σε παθητική και το αντίστροφο)

• Galli evertērunt urbem Romam

• pro quo immensam pecuniam accepērunt

• aurum omne recēpit

• Quod illic appensum civitāti nomen dedit

• Tum Camillus, ,absens dictātor est factus

• nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensātum est

2.Να αναλυθούν οι υπογραμμισμένες μετοχές σε δευτερεύουσες προτάσεις

Brenno duce

deletis legionibus

divisam

absens

abeuntes

quibus interemptis

appensum

rogatus

3. in exilium: να αντικαταστήσετε τον προσδιορισμό του τόπου με τα τοπωνύμια Roma, domus, Neapolis, Ardea, Africa

4.Να αναλυθούν οι επιθετικοί προσδιορισμοί σε δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις:

•immensam pecuniam

•aequo iure

5.Να μετατραπούν οι προτάσεις σε απαρεμφατικές χρησιμοποιώντας ως εξάρτηση τις φράσεις της παρένθεσης (άσκηση για τον έλεγχο της απαρεμφατικής σύνταξης/μετατροπή κύριας πρότασης κρίσεως σε πλάγιο λόγο). Nα αιτιολογήσετε τις αλλαγές που προέκυψαν:

• Brenno duce Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Romanorum, everterunt urbem Romam praeter Capitolium, pro quo immensam pecuniam acceperunt. (Εξάρτηση: Sallustius narrat, Sallustius narravit, Camillus narrat, dicitur)

6. qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non aequo iure divisam: α) να εκφράσετε τον εμπρόθετο με όλους τους δυνατούς τρόπους και

β) να τον αναλύσετε σε δευτερεύουσα πρόταση (divido aequo iure)

5. Να τρέψετε το debeo + απαρέμφατο στην παθητική περιφραστική συζυγία:

Camillus Gallos iam abeuntes sequi debuerat. Germani agriculturae studere non debuerunt.

Α. ΚΕΙΜΕΝΑ

1.Gaius Plinius Cornelio Tacito suo salutem. Ridebis. Egro tres apros feroces cepi. "Ipse?" interrogabis. Ipse. Ad retia sedebam; erat in proximo non venabulum sed stilus et pugillares; cogitabam aliquid enotabamque; etsi retia vacua, plenas tamen ceras habebam. Silvae et solitudo sunt magna incitamenta cogitationis. Cum in venationibus eris, licebit tibi quoque pugillares adportare; videbis non Dianam in montibus sed Minervam errare. Vale!

2.Tarquinius Superbus, septimus atque ultimus regum, hoc modo imperium perdit. Filius eius Sextus Tarquinius pudicitiam Lucretiae, uxoris Collatini, laedit. Maritus et pater et Iunius Brutus eam maestam inveniunt. Illis femina cum lacrimis iniuriam aperit et cultro se ipsam interficit. Brutus ex vulnere dolore magno cultrum extrahit et delictum punire parat. Populum concitat et Tarquinio imperium adimit. Liber iam populus Romanus, duo consules, Iunium Brutum et Tarquinium Collatinum, deligere constituit

3.Aeneas bellum ingens geret in Italia. Populos feroces contundet, mores eis imponet et moenia condet. Tu Aeneam ad caelum feres. Postea Iulus, Aeneae filius, regnum ab Lavinio transferet et Albam Longam muniet. Post trecentos Ilia duos filios, Romulum et Remum, pariet, quos lupa nutriet. Romulus moenia Martia condet Romanosque de suo nomine appellabit. Romanis imperium sine fine erit. Caesar Augustus, ab Iulo ortus, Belli portas claudet et Saturnium regnum restituet. Hunc tu, ut Aeneam, in caelo accipies.

4.Hannibal, dux Carthaginiensis, VI et XX annos natus, omnes gentes Hispaniae bello superavit et Saguntum vi expugnavit. Postea Alpes, quae Italiam ab Gallia seiungunt, cum elephantis transiit. Ubi in Italia fuit, apud Ticinum, Trebiam, Transumenum et Cannas copias Romanorum profligavit et delevit. Populus Romanus cladem Cannensem pavidus audivit. In agro Falerno Hannibal ex insidiis Fabii Maximi se expedivit. Postquam XIV annos in Italia complevit, Carthaginienses eum in Africam revocaverunt. Ibi Hannibal bellum cum Romanis componere frustra cupivit. Denique cum P. Scipione apud Zamam dimicavit, sed Romani victoriam reportaverunt.

Β. ΘΕΜΑΤΑ

1.Να μεταφραστούν τα αποσπάσματα με τα έντονα γράμματα

Μονάδες 20

2. Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται

stilus= γενική πληθυντικού

uxoris= ονομαστική ενικού

cultro= κλητική ενικού

vulnere= ονομαστική πληθυντικού

Illis: την ονομαστική, αιτιατική και αφαιρετική ενικού και πληθυντικού των υπολοίπων γενών.

insidiis: την ονομαστική και γενική του ίδιου αριθμού.

Fabii Maximi: την κλητική του ίδιου αριθμού.

Μονάδες 20

3. Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται

sedebam= οριστική υπερσυντέλικου α πληθυντικού

geret=απαρέμφατα σε όλους τους χρόνους

feres=να κλιθεί ο Ενεστώτας σε όλα τα πρόσωπα

delevit=η μετοχή στην άλλη φωνή

expedivit=χρονική αντικατάσταση του τύπου

cupivit= ίδιο πρόσωπο ίδιου χρόνου στον αντίθετο αριθμό

Μονάδες 15

4α.Ποιο συμβάν αποκαλύπτει η Λουκρητία στον Κολλατίνο;

β. Ποιες ήταν οι μάχες του Αννίβα ενάντια στους Ρωμαίους σύμφωνα με το κείμενο αναφοράς ;

Μονάδες 20

5.Να μεταφερθούν τα προσηγορικά ονόματα του πρώτου στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού

Μονάδες 5

6. Nα βρείτε με ποια λατινική λέξη του κειμένου έχουν ετυμολογική σχέση οι παρακάτω ελληνικές λέξεις:

• φεμινισμός:

• πατριαρχία:

• ιμπεριαλιστής:

• ρήγας:

• ποινικολόγος:

• εβδομάδα:

Μονάδες 6

8. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένες λέξεις των αποσπασμάτων

Μονάδες 10

9. Nα εξηγήσετε τις λατινικές φράσεις:

– casus belli:

– homo homini lupus:

– o tempora o mores:

– modus vivendi:

– modus operandi:

– si vis pacem, para bellum:

Μονάδες 4

Κριτήριο αξιολόγησης ( κείμενα 21, 25,26)

Α. ΚΕΙΜΕΝΑ

Β. ΘΕΜΑΤΑ

Α.1. Να μεταφράσετε τα παραπάνω αποσπάσματα: Μονάδες 20

Β.1. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις :

exilio : τη γενική του ενικού

civitati : τη γενική του πληθυντικού

urbis : την ονομαστική του ενικού patriam : τη γενική αντίθετου αριθμού

quodam die : τη δοτική του πληθυντικού

ficum praecocem : την αφαιρετική του ενικού και τη δοτική του πληθυντικού

hoc factum : τη γενική του πληθυντικού

qui : την αφαιρετική του ενικού στο ίδιο γένος

is : τη δοτική του πληθυντικού στο θηλυκό γένος vos : την αφαιρετική του ενικού στο ίδιο πρόσωπο

omnes : την αφαιρετική αντίθετου αριθμού

amīcos paternos: γενική πληθυντικού

Μονάδες 15

Β.2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους :

fuerat : το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του μέλλοντα

rediit : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του Ενεστώτα, Παρατατικού και Υπερσυντελίκου της υποτακτικής

confidere : το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του μέλλοντα

inhaerebat: χρονική αντικατάσταση του τύπου στην άλλη φωνή

Μονάδες 15

Μονάδες 10

Γ.1.β. • Cavete periculum : να εκφράσετε απαγόρευση και με τους δύο τρόπους (μονάδες 3)

• nolite confidere να εκφράσετε την απαγόρευση με τον άλλο τρόπο (μονάδα 2) Μονάδες 5

Γ.2.α. Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem : να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική

Μονάδες 4

Μονάδες 6

Γ.2.γ.Tum Camillus, absens dictator est factus Να μετατραπεί η πρόταση στην απαρεμφατική σύνταξη με εξάρτηση

• Ille dixit

• Camillus dixit

• Dicitur Στην συνέχεια να δικαιολογήσετε σε κάθε περίπτωση τη σύνταξη του απαρεμφάτου Μονάδες 10

Δ. Να χαρακτηρίσετε με την ένδειξη Σωστό /Λάθος καθεμία από τις παρακάτω περιόδους Σ Λ

Στο κείμενο 21 ο Κάμιλλος επέστρεψε το χρυσάφι στους Γαλάτες

Στο κείμενο 25 σε σχετική ερώτηση του Κάτωνα οι Συγκλητικοί απάντησαν ότι το σύκο ήταν πρώιμο

Σύμφωνα με το κείμενο 25 οι Καρχηδόνιοι χρειάζονταν 3 μέρες για να φτάσουν στην Ρώμη Μονάδες 3

Ε. Να συσχετίσετε τις παρακάτω λέξεις με λέξεις από τα παραπάνω κείμενα: πατέρας, τρίτος, παιδαγωγός, ονομαστικός

Μονάδες 2

Στ. Να ερμηνεύσετε τη σχέση του Ρωμαίου λογοτέχνη με το Ελληνικό πρότυπο

Μονάδες 10

Κείμενο 16 (σύντομο κριτήριο για εξάσκηση)

Β. ΚΕΙΜΕΝΟ

Nostri, postquam pila in hostes misērunt, gladiis rem gerunt. Repente post tergum equitātus cernitur; cohortes appropinquant; hostes terga vertunt ac fugiunt; eis equites occurrunt. Fit magna caedes. Sedulius, dux et princeps Lemovīcum, occiditur; dux Arvernōrum vivus in fugā comprehenditur; signa militaria LXXIIII (septuaginta quattuor) ad Caesarem referuntur; magnus numerus hostium capitur atque interficitur; reliqui ex fugā in civitātes discēdunt. Postero die ad Caesarem legati mittuntur. Caesar iubet arma tradi ac principes prodūci. Ipse pro castris consēdit; eo duces producuntur. Vercingetorix deditur, arma proiciuntur.

Β. ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.Σύμφωνα με το κείμενο σε ποια μάχη ηττήθηκε o Kαίσαρας και ποιο ήταν το αποτέλεσμα της ήττας του;

2.Να κλιθούν οι συνεκφορές:

magna caedes

signa militaria

Να γραφούν τα παρακάτω ουσιαστικά του κειμένου στις πλάγιες πτώσεις του άλλου αριθμού:

pila,

gladiis,

equitatus,

princeps,

die,

castris,

duces.

3. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων: miserunt, fugiunt, iubet.

4.Να κλιθούν στην οριστική και Υποτακτική Ενεστώτα & Παρατατικού τα ρήματα:

cernitur, occiditur, capitur

Στη συνέχεια να γραφούν τα απαρέμφατα και στις δυο φωνές σε όλους τους χρόνους

Κριτήριο αξιολόγησης/Κείμενο 19

Marco Tullio Cicerone et Gaio Antonio consulibus, Lucius Sergius Catilina, nobilissimi generis vir sed ingenii provissimi, contra rem publicam coniuravit. Eum clari quidam sed improbi viri consecuti erant. Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est. Socii eius deprehensi sunt et in carcere strangulati sunt. Ab Antonio, altero consule, Catilina ipse cum exercitu suo, proelio victus, interfetcus est. Gaius Sallustius tradit multos etiam milites Romanos in eādem cruentissimā pugnā occisos esse, multos autem graviter vulneratos esse.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να μεταφράσετε το κείμενο.

2. α) coniuravit, consecuti erant, stragulati sunt, tradit: Να αντικατασταθούν χρονικά οι ρηματικοί τύποι (όπου βρίσκονται).

β) nobilissimi generis, rem publicam, alteri consule: Να κλιθούν οι συνεκφορές μόνο στον ενικό αριθμό.

3. “Socii eius deprehensi sunt et in carcere stragulati sunt”: Να μεταφέρετε όλες τις λέξεις – φράσεις στον αντίθετο αριθμό.

4. Να κυκλώσετε τη σωστή εκδοχή:

consulibus: πρόκειται για δοτική ή αφαιρετική πληθ.;

contra: πρόκειται για επίρρημα ή πρόθεση;

deprehensi sunt: πρόκειται για Παρακείμενο ή Υπερσυντέλικο Μέσης Φωνής;

exercitu: ανήκει στο ουσιαστικό exercitus –us ή exercitus –i;

milites: η ονομαστική ενικού είναι milites ή miles;

5. Να σημειώσετε τις προτάσεις εκείνες που νοηματικώς ευσταθούν σε σχέση με τα δεδομένα του κειμένου:

α. Gaius Antonius erat Romanus consul.

β. Catilina erat vir nobilis generis.

γ. Cicero expulsus est ex urbe et deinde interfectus est.

6. Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική

• Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est.

• Socii eius deprehensi sunt et stragulati sunt.

• Ab Antonio, altero consule, Catilina ipse cum exercitu suo, proelio victus, interfetcus est

7.Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω λέξεις:

1. Marco Cicerone …………………

2. vir ………………….

3. ingenii ……………………………

4. a Cicerone ……………

5. altero ……..……………………………………….

6. in carcere ………………………..

7. proelio ………….

8. milites …………………

9. graviter …………

8.Να αντιστοιχήσετε τις στήλες στον παρακάτω πίνακα

Nobillisimi gravite (γαλλικά) =βαρύτητα

Ingenii vulnerable( αγγλικά) τρωτός

Rem in carceration ( αγγλικά) =φυλάκιση

Improbi real

Carcere engine

Victus victory

Pugna probity (αγγλικά) =χρηστότητα/ακεραιότητα

Graviter πυγμή

vulneratos noble (γαλλικά) =ευγενή

Κριτήριο εξάσκησης κείμενο 21

21. ΠΩΣ ΠΗΡΕ ΤΟ ΟΜΟΜΑ ΤΟΥ ΤΟ PISAURUM

Brenno duce Galli, apud Alliam flumen delētis legiōnibus Rōmanōrum, evertērunt urbem Romam praeter Capitōlium, pro quo immensam pecuniam accepērunt. Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Vēientānam praedam non aequo iure divīsam, absens dictātor est factus; is Gallos iam abeuntes secūtus est: quibus interemptis aurum omne recēpit. Quod illic appensum civitāti nomen dedit: nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensātum est. Post hoc factum rediit in exilium, unde tamen rogātus reversus est.

Ασκήσεις

1. Να μεταφράσετε το απόσπασμα

2. Να γράψετε τους αρχικούς χρόνους και τη συζυγία των παρακάτω τύπων και τη συζυγία που ανήκουν everterunt, appensum, dedit, reversus est

3. Να συντάξετε τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου

4.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται

duce = τη γενική του πληθυντικού

flumen = τη αιτιατική του πληθυντικού

legionibus = την ονομαστική του ενικού

urbem= τη γενική του πληθυντικού

iure =την αιτιατική του ενικού

dictator = την αφαιρετική του πληθυντικού

civitati =την αφαιρετική του ενικού

nomen =την ονομαστική του πληθυντικού

factum = τη δοτική του ενικού

exilium = την κλητική του πληθυντικού:

5.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

Everterunt= το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο της Οριστικής του Μέλλοντα

acceperunt = το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο της Οριστικής του Ενεστώτα

fuerat = το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο της Οριστική του Μέλλοντα

divisam = το πρώτο ενικό πρόσωπο της Υποτακτικής του Μέλλοντα

absens =το πρώτο ενικό πρόσωπο της Οριστικής του Ενεστώτα

abeuntes = το απαρέμφατο του Ενεστώτα

interemptis = το δεύτερο ενικό πρόσωπο της Οριστικής του Ενεστώτα

dedit = τη μετοχή του Ενεστώτα

dicitur = το απαρέμφατο του Μέλλοντα στην ίδια φωνή

rogatus = το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο της Υποτακτικής του Υπερσυντελίκου στην άλλη φωνή

6. Στο παρακάτω απόσπασμα «quod illic aurum pensātum est. Post hoc factum rediit in exilium, unde tamen rogātus reversus est» να εντοπίσετε δύο (2) ουδέτερα ουσιαστικά και να γράψετε τη γενική ενικού του καθενός από αυτά.

7. « quod illic aurum pensātum est»: να αναγνωρίσετε το είδος της δευτερεύουσας πρότασης και να δείξετε τη συντακτική της λειτουργία, να σχολιάσετε τον τρόπο εισαγωγής της και να πείτε τι δηλώνει.

8. Τι σημαίνει η παρακάτω φράση:carpe diem

Προσδιορισμοί τόπου (Λατινικά)

Ο προσδιορισμός του τόπου εκφέρεται γενικά με εμπρόθετη αιτιατική ή αφαιρετική. Ειδικότερα έχουμε και τις εξής περιπτώσεις:

1. Στάση σε τόπο

Η στάση σε τόπο δηλώνεται:

- με τοπικά επιρρήματα (ibi, hic, illic)

- με την πρόθεση in + αφαιρετική (in Italiā)

- με απλή γενική ή αφαιρετική

- Απλή γενική, όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών) α΄ και β΄ κλίσης ενικού αριθμού.

- Απλή αφαιρετική, όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών) α΄ και β΄ κλίσης πληθυντικού αριθμού ή γ΄ κλίσης οποιουδήποτε αριθμού. π.χ. sum Romae, sum Ephesi, sum Athenis, sum Carthagine

2. Κίνηση προς τόπο

Η κίνηση προς τόπο δηλώνεται:

- με τις προθέσεις in, ad + αιτιατική

- με απλή αιτιατική, όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών). π.χ. eo in Asiam, eo in Italiam, eo Romam, eo Carthaginem

3. Κίνηση από τόπο

Η κίνηση από τόπο δηλώνεται:

- με τοπικά επιρρήματα (inde, illuc, quo)

- με τις προθέσεις ab, ex, de + αφαιρετική

- με απλή αφαιρετική, όταν έχουμε ονόματα πόλεων (ή μικρών νησιών). π.χ. venio ex Asiā, venio ab Italiā, venio Romā, venio Carthagine

Τρεις τύποι του ουσιαστικού domus χρησιμοποιούνται επιρρηματικά ως προσδιορισμοί του τόπου:

domi = στο σπίτι, στην πατρίδα (στάση σε τόπο) [αρχ. οἴκοι]

domum = στο σπίτι, στην πατρίδα (κίνηση σε τόπο) [αρχ. οἴκαδε]

domo = από το σπίτι, από την πατρίδα (απομάκρυνση) [αρχ. οἴκοθεν

Στο κείμενο 34 υπάρχει εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο με όνομα πόλης (in Literno). Στη συγκεκριμένη περίπτωση δηλώνεται όχι η πόλη, αλλά η ευρύτερη περιοχή, όπου βρισκόταν η έπαυλη του Σκιπίωνα.

Φράσεις λατινικών που χρησιμοποιούνται στο σύγχρονο κόσμο

• A posteriori= η φράση σημαίνει «συμπερασματικά» χρησιμοποιείται για κάτι που συμπεραίνεται μετά από εμπειρική παρατήρηση

• Α priori= η φράση χρησιμοποιείται για να δηλώσει κάτι που ισχύει από πριν, «εκ των προτέρων», το έγκυρο που δεν χρειάζεται να αποδειχτεί, εξ ορισμού σωστό γιατί το αντίθετο θα ήταν παράλογο, αυτό που παίρνουμε ως δεδομένο. Στη φιλοσοφία ο όρος χρησιμοποιείται για να δηλώσει τη γνώση που προϋπάρχει με βάση την καθαρή λογική κι όχι την εμπειρία, αυτό που δεν χρειάζεται να αποδείξεις ή να βιώσεις

• Α cappella= η φράση χρησιμοποιείται στο χώρο της μουσικής όταν κάποιος τραγουδά χωρίς συνοδεία μουσικής (συχνότερα στην εκκλησία)

• Magnum opus =Η φράση σημαίνει «μεγάλο έργο», χρησιμοποιείται όταν αναφερόμαστε σε καλλιτεχνικά δημιουργήματα, πίνακες, γλυπτά, μουσικά κομμάτια και υποδηλώνει το σπουδαιότερο έργο ενός καλλιτέχνη.

• Bona fide= Η φράση στην κυριολεξία της σημαίνει καλή πίστη, ωστόσο ο όρος έχει διαφορετικές χρήσεις σήμερα. Σε νομικό κείμενο, χρησιμοποιείται για να αντιπροσωπεύσει κάτι που παρουσιάζεται χωρίς δόλο ή εξαπάτηση, ή με άλλα λόγια κάτι που δείχνει ειλικρίνεια, εντιμότητα και καλή πίστη. Η πιο συχνή χρήση της φράσης είναι αυτή που δείχνει ότι μιλάμε για κάτι πραγματικά αυθεντικό.

• Alter ego= Η φράση αποδίδεται μεν στον Κικέρωνα, που φαίνεται όμως ότι τη δανείστηκε από εμάς τους Έλληνες και σημαίνει ένας «δεύτερος εαυτός», ένα «άλλο εγώ». Η σημασία του δεν έχει διαφοροποιηθεί ιδιαίτερα ούτε στις μέρες μας, υποδηλώνοντας τον άλλο μας εαυτό, ίσως ένα κρυμμένο κομμάτι της προσωπικότητάς μας.

• Status quo= Η φράση σημαίνει «η κατάσταση στην οποία» και με αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιείται και σήμερα. Με άλλα λόγια, δηλώνει την υπάρχουσα κατάσταση ή τις τρέχουσες συνθήκες των πραγμάτων.

• De facto=Η φράση σημαίνει «από το γεγονός». Γενικότερα, η έκφραση αυτή, που είναι ευρέως διαδεδομένη, δηλώνει κάτι που συμβαίνει εκ των πραγμάτων, κάτι που είναι πραγματικό κι αληθινό.

• Tabula rasa=Από τις πιο γνωστές φράσεις που μαθαίνει κανείς από τα σχολικά χρόνια είναι η λατινική φράση «tabula rasa». Η έκφραση αυτή σημαίνει «άγραφος πίνακας» και δηλώνει κάποιον ή κάτι που δεν έχει επηρεαστεί ή στιγματιστεί ακόμα από τις εμπειρίες και τα βιώματά του.

• Mea culpa= Η φράση χρησιμοποιείται όταν θέλει κάποιος να δηλώσει ότι έκανε κάποιο λάθος, ότι έσφαλε, καθώς η κυριολεκτική μετάφραση της φράσης είναι «λάθος μου».

• Persona non grata= Η φράση σημαίνει «ανεπιθύμητο πρόσωπο» και χρησιμοποιείται για να υποδηλωθεί με ευγενικό τρόπο ότι κάποιος θεωρείται ανεπιθύμητος σε κάποια περίσταση ή ακόμα κι έναν τόπο.

• In vitro= Με τη φράση που σημαίνει «σε γυαλί» δηλώνουμε οτιδήποτε δεν έχει συμβεί στο ανθρώπινο σώμα ή στο περιβάλλον. Στην πραγματικότητα, η φράση αυτή είναι πολύ γνώριμη σε μαθητές και φοιτητές, καθώς χρησιμοποιείται για να δηλωθεί οτιδήποτε γίνεται σε εργαστηριακές συνθήκες κι όχι σε φυσικό περιβάλλον.

• Ιn utero= η φράση σημαίνει «ενδομήτρια». Χρησιμοποιείται στην Βιολογία για να περιγράψει την κατάσταση του εμβρύου.

• Altera pars =φράση που χρησιμοποιείται για να δηλώσει «την άλλη πλευρά». Πληρέστερη μορφή είναι: audiatur et altera pars.

• Ex cathedra= η φράση σημαίνει «από καθέδρας», για δήλωση αυθεντίας. Γνώμη που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση.

• Pacta sunt servanda =η φράση χρησιμοποιείται για να δηλώσει ότι «οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται».

• Sine qua non= η φράση σημαίνει «χωρίς τον οποίο δεν...», Είναι νομική έκφραση προερχόμενη από Αριστοτελικές εκφράσεις και χρησιμοποιείται για να δηλώσει κάτι που είναι απαραίτητο και θεμελιώδης προϋπόθεση

• Homo homini lupus =η φράση (ή στην πλήρη εκδοχή Homo homini lupus est) είναι μια παροιμία-γνωμικό στη λατινική γλώσσα, που σημαίνει «Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι λύκος». Αναφέρεται σε καταστάσεις όπου άνθρωποι συμπεριφέρονται προς συνάνθρωπο ή συνανθρώπους τους με τρόπο άγριο ή άγρια ανταγωνιστικό, καθώς εδώ ο λύκος παρουσιάζεται παραδοσιακά, με αρνητικά χαρακτηριστικά, ως ζώο αρπακτικό, σκληρό, δηλαδή ως «άγριο ζώο».

• Modus vivendi= η φράση χρησιμοποιείται για να δηλώσει τον τρόπο ζωής

• Modus operandi=είναι λατινική φράση, σημαίνει τρόπος του «λειτουργείν» και συνοψίζει όλες τις εφαρμοσμένες αρχές, μεθόδους, πρακτικές λειτουργίας που ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο (π.χ. μια επιχείρηση) χρησιμοποιεί στον εργασιακό χώρο ή στην προσέγγιση της επαγγελματικής και κοινωνικής του ζωής, που το χαρακτηρίζουν. Στις λατινογενείς γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά κλπ) η φράση χρησιμοποιείται κυρίως στον τομέα της εγκληματολογίας για να χαρακτηρίσει την μεθοδολογία ενός εγκληματία, όσον αφορά την εκτέλεση των εγκλημάτων.

• Si vis pacem, para bellum=Φράση του Βιργιλίου η οποία σημαίνει «Αν επιθυμείς την ειρήνη, προετοιμάσου για πόλεμο».

• O tempora, o mores =η φράση μεταφράζεται «ω καιροί, ω ήθη» και χρησιμοποιείται όταν γίνεται κριτική ηθών και πράξεων του παρόντος με τόνο ειρωνικό ή σαρκαστικό

• Curriculum vitae =Η φράση «curriculum vitae» είναι για την ακρίβεια το βιογραφικό σημείωμα. Στην κυριολεξία της η έκφραση σημαίνει «η ροή της ζωής ενός ανθρώπου», ωστόσο χρησιμοποιείται μεταφορικά υποδηλώνοντας τα πιο σημαντικά στοιχεία της πορείας κάποιου, τις σπουδές του, την εμπειρία του, οτιδήποτε άξιο λόγο για τη ζωή του.

• Carpe diem= Η πιο γνωστή ίσως φράση των Λατινικών που έχει διατηρηθεί στα χρόνια είναι το «carpe diem». Αυτή η έκφραση προέρχεται από ένα ποίημα του Οράτιου και μολονότι έχουν εκφραστεί πολλές και διαφορετικές γνώμες για τη μετάφρασή της, η φράση έχει καταλήξει να αποδίδεται ως «άδραξε τη μέρα» και πολύ συχνά χρησιμοποιείται για παρότρυνση και ενθάρρυνση των ανθρώπων να ζουν τη ζωή τους στο έπακρο καθημερινά.

• Veni, vidi, vici «Veni, vidi, vici» =λέγεται ότι είπε ο ρωμαίος αυτοκράτορας Ιούλιος Καίσαρας για τη νίκη του στο σύντομο πόλεμο με το βασιλιά του Πόντου, Φαρνάκη το Β’, φράση που σημαίνει «ήλθον, είδον και ενίκησα. Η έκφραση χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να μιλήσουμε για κάτι που πετύχαμε εύκολα και χωρίς πολύ κόπο.

• Pro bono= Η φράση σημαίνει «για το καλό» και στις μέρες μας χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να μιλήσουμε για κάτι που κάνουμε χωρίς χρέωση, δηλαδή δωρεάν. Συνηθέστερα χρησιμοποιείται σε νομικό κείμενο.

• Et cetera= Η φράση συναντάται κυρίως ως συντομογραφία, etc, στα αγγλικά κείμενα και μπαίνει στο τέλος μια φράσης για να δείξει αυτό που στα Ελληνικά γράφουμε «κτλ», δηλαδή «και τα λοιπά». Χρησιμοποιείται χάριν συντομίας όταν θέλουμε να μην μακρηγορούμε στο λόγο μας.

• Vice versa=η φράση σημαίνει «Αλλάζω» ή «γυρίζω επιτόπου». Δείχνει την αντιστροφή της σειράς κάποιου πράγματος.

• Sui generis =Κατά λέξη σημαίνει «Του δικού του γένους». Χρησιμοποιείται ως χαρακτηρισμός προσώπων και καταστάσεων με συγκεκριμένο ιδιαίτερο γνώρισμα, η ιδιομορφία.

• De jure= Η φράση σημαίνει «Διά νόμου». Αντίθετο του «De facto». Είναι η κατάσταση που απορρέει από τον νόμο, κατά το δίκαιο, αυτοδίκαια.

• Casus belli =Η φράση κατά λέξη σημαίνει «αιτία πολέμου».

• Sripta manent, verba volant =Η φράση σημαίνει: «Τα γραπτά μένουν, τα λόγια πετούν».

• Ex officio η φράση σημαίνει «λόγω θέσεως», εκ του αξιώματος που κατέχει κανείς.

• Dura lex, sed lex= η φράση χρησιμοποιείται για να δηλώσει το «Σκληρός νόμος, αλλά νόμος».

Ασκήσεις Λατινικών για εξάσκηση. Κείμενο 6 "Οι νόμοι"

1.Nα γραφούν οι τύποι που ζητούνται:

leges : την αιτιατική στον άλλο αριθμό

interpretes: τη δοτική του ενικού

fons: τη γενική και την αιτιατική ενικού και πληθυντικού

consilium: τη γενική και την κλητική ενικού

mente: ονομαστική και δοτική πληθυντικού

magistratus: δοτική ενικού και πληθυντικού

iudices: κλητική ενικού

2.corpora nostra: Να κλίνετε και στους δύο αριθμούς τη συνεκφορά.

3.Ut corpora nostra sine mente, sic civitas sine lege non stat: να μεταφέρετε όλους τους κλιτούς τύπους (εκτός του mente) στον αντίθετο αριθμό.

4.Να εντοπίσετε και να καταγράψετε από τις λέξεις του κειμένου: αυτές που έχουν σημασιολογική και συγχρόνως ετυμολογική αντιστοιχία με λέξεις της νέας Ελληνικής, αυτές των νέων Ελληνικών που προέρχονται από τη Λατινική μέσω μιας νεότερης ξένης γλώσσας.

5.Να διορθώσετε τα συντακτικά λάθη που υπάρχουν στις παρακάτω προτάσεις και να δικαιολογήσετε τις διορθώσεις σας.

Aequitas sine leges non stat. In civitates iudices liberos esse possunt

6.viri, ministri, servi : Να κλίνετε τα ουσιαστικά στον ενικό αριθμό. Τι έχετε να παρατηρήσετε ως προς τον τρόπο της κλίσης τους;

7.nostra : Nα αναγνωρίσετε γραμματικά τον τύπο και να κλίνετε στο αρσενικό γένος και στον ενικό αριθμό, του ίδιου προσώπου , την αντίστοιχη αντωνυμία για έναν κτήτορα.

8.Nα μετατρέψετε τα επίθετα στις παρακάτω προτάσεις σε αναφορικές προτάσεις: boni viri = mens infirma=

9.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα:

est: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού και ενεστώτα.

stat: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού και του παρακειμένου

continent: β΄ ενικό και πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα.

posita est: να κλιθεί η υποτακτική παρατατικού και στις δύο φωνές.

10.Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

Boni viri libenter leges servant. quam leges continent

11.Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus: Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική.

Κείμενο 5 "Ένας λάτρης του Βιργιλίου"

Επαναληπτικές ασκήσεις

1. Να διαγράψετε στις παρακάτω προτάσεις το σκέλος που περιέχει λάθος.

α) Το poeta είναι παράθεση ή επεξήγηση στο Silius Italicus

β) Το annis είναι δοτική ή αφαιρετική του χρόνου

γ) Το vitae είναι γενική κτητική ή γενική διαιρετική στο annis

δ) Το suae είναι επιθετικός προσδιορισμός ή γενική κτητική στο vitae

ε) Το Gloriae είναι αντικείμενο στο studebat ή γενική κτητική στο Vergili

2.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

poeta: η γενική πληθυντικού

bello: η αιτιατική πληθυντικού locis: η γενική πληθυντικού

ultimis: η αιτιατική ενικού στο θηλυκό γένος

ingenium: η ονομαστική πληθυντικού

puer: η δοτική ενικού

agros: η κλητική ενικού

eum: η αφαιρετική πληθυντικού

Neapoli: η αιτιατική ενικού

3.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

sunt: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού.

tenebat: το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού ενεστώτα.

possidebat: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο στον ίδιο χρόνο και έγκλιση.

habebat: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο στον ίδιο χρόνο και έγκλιση.

possidebat: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο στον ίδιο χρόνο και έγκλιση.

habebat: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο στον ίδιο χρόνο και έγκλιση.

fovebat: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής ενεργητικού ενεστώτα.

honorabat: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού ενεστώτα.

4.Να συμπληρώσετε τα κενά με το σωστό τύπο από αυτούς που δίνονται στην παρένθεση.

a) Η γενική πληθυντικού του vir είναι ………………… (virium, virorum)

b) Η ονομαστική πληθυντικού του bello είναι ………………… (bella, belli)

c) To απαρέμφατο μέλλοντα της μέσης φωνής του possidebat είναι ………………… (possessurum esse, possessum iri)

d) Η γενική πληθυντικού του συγκριτικού βαθμού του multos είναι ………………… (plurum, plurium)

e) Η αντίστοιχη πτώση της αντωνυμίας quod στο αρσενικό γένος είναι ………………… (qui, quem)

5.poeta epicus, vir clarus, ultimis annis, multos agros, illis locis, animum tenerum: Να γράψετε τις συνεκφορές στις πλάγιες πτώσεις και των δύο αριθμών.

6.Ποιο θα είναι το νόηµα της πρότασης Poeta ultimis annis vitae suae in Gallia se tenebat, αν αντικαταστήσουµε την αντωνυµία ´suae µε την αντωνυµία ´eius; Nα εξηγήσετε τη διαφορά.

7.Να συμπληρώσετε τα κενά επιλέγοντας από τις λέξεις που δίδονται μέσα στις παρενθέσεις τη λέξη που κάθε φορά απαιτείται, αφού τη μεταφέρετε στον κατάλληλο τύπο (τα ρήματα που δίδονται μέσα στις παρενθέσεις να τεθούν σε χρόνο παρατατικό).

Να προσέξετε ώστε οι προτάσεις να είναι νοηματικώς αποδεκτές

α) Septendecim ....................... de ........................ Punico ......................... sunt. (liber, bellum, pulcher

β) Silius in septendecim ................ ............... de .................. Punico secundo narrat. (liber, suus, bellum)

γ) Ultimis annis vitae suae in illis locis ...................... se .......................... (Campania, teneo)

δ) Multi incolae Campaniae ....................... in illis locis ................................ (ager, possideo)

ε) Silius .................... ....................... ...................... habebat. (poeta, animus, tener)

Κείμενο 4

1. Nα συμπληρωθούν οι τύποι που ζητούνται antiquos Romanos= ονομαστική ενικού concordia=αφαιρετική ενικού

supliciis=αιτιατική ενικού

deorum=πλάγιες πτώσεις πληθυντικού αριθμού

iustitia=δοτική ενικού

se=γενική πληθυντικού στο α πληθυντικό

bello=κλητική ενικού

annis=κλητική ενικού

ingenium=γενική ενικού

2. Ποια είναι η ιδιοτυπία που εμφανίζει το ουσιαστικό suppliciis α. ως προς την κλίση του. Ποια άλλα ουσιαστικά του κειμένου 4 παρουσιάζουν ιδιομορφία β. ως προς τη σημασία του

3. Να μεταφράσετε στα Λατινικά τις φράσεις =Αγαπιόμαστε, Αγαπιέστε, Αγαπιούνται

4.Να γραφούν οι ρηματικοί τύποι που ζητούνται:

Erat: το ίδιο πρόσωπο στον άλλο αριθμό.

Certabant : το ίδιο πρόσωπο στην οριστική του ενεστώτα.

Parabant : β΄ πληθυντικό πρόσωπο του ιδίου χρόνου.

Consultabant : το β΄ ενικό πρόσωπο στον ίδιο χρόνο.

5.Δίνονται οι στίχοι Όμηρος, Ἰλιάς Ζ 523-525 και ζητείται από τους/τις μαθητές/ριες να εντοπίσουν την ομόρριζη και ταυτόσημη λέξη με τη λατινική cor: [Ο Έκτορας απευθύνεται στον αδελφό του Πάρη]: Όμηρος Ἰλιάς Ζ 523-525 τὸ δ' ἐμὸν κῆρ ἄχνυται ἐν θυμῷ, ὅθ' ὑπὲρ σέθεν αἴσχε' ἀκούω πρὸς Τρώων, οἳ ἔχουσι πολὺν πόνον εἵνεκα σεῖο

Ασκήσεις γραμματικής για εξάσκηση

Κείμενο 3

1.Nα συμπληρωθούν οι τύποι που ζητούνται:

Cepheus = αιτιατική ενικού

filiam= γενική πληθυντικού

forma sua= ίδια πτώση στον άλλο αριθμό

se= δοτική ενικού στο β πρόσωπο

oram=κλητική πληθυντικού

beluam marinam=ίδια πτώση στον άλλο αριθμό

quae=αιτιατικἠ ενικού και πληθυντικού στο ίδιο γένος

incolis=ονομαστική ενικού

oraculum=κλητική πληθυντικού

deo=γενική πληθυντικού και κλητική ενικού

scopulum=ονομαστική πληθυντικού

calceis pennatis = ίδια πτώση στον άλλο αριθμό

hasta = δοτική ενικού

2.Nα συμπληρωθούν οι τύποι που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα:

habent= γ πληθυντικό οριστικής Ενεστώτα ενεργητικής φωνής

comparat=β ενικό οριστικής Υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής

urget=γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής Παρακειμένου ενεργητικής φωνής

nocet=β ενικό Οριστικής Μέλλοντα ενεργητικής φωνής

respondet=β ενικό οριστική Παρατατικού ενεργητικής φωνής

placet =απαρέμφατο Ενεστώτα ε ενεργητικής φωνής

adligat= χρονική αντικατάσταση του τύπου

movet=β ενικό Οριστική Μέλλοντα Ενεργητικής φωνής

Ασκήσεις Γραμματικής για εξάσκηση

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

Nα συμπληρωθούν οι τύποι που ζητούνται:

Αeneas= αιτιατική ενικού

filius= γενική και κλητική ενικού

Anchisae= κλητική ενικού

Graeci = δοτική ενικού

dolo=γενική πληθυντικού

nato =ονομαστική πληθυντικού

sociis=ίδια πτώση στον άλλο αριθμό

venti=η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό pontum=αιτιατική πληθυντικού

Dido=γενική ενικού

regina=αφαιρετική πληθυντικού

insidias= γενική πληθυντικού

Nα συμπληρωθούν οι τύποι που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα:

est= γ πληθυντικό οριστικής Μέλλοντα και Συντελεσμένου Μέλλοντα

oppugnant=απαρέμφατο Ενεστώτα Ενεργητικής φωνής

navigat=γ ενικό Οριστικής Μέλλοντα ενεργητικής φωνής

turbant=γ ενικό Οριστικής Παρακειμένου ενεργητικής φωνής

fundat=β πληθυντικό οριστικής Παρατατικού ενεργητικής φωνής

expirat=οι αρχικοί χρόνοι του ρήματος

Ενα "ταξίδι" στην αρχαία Ρώμη μέσα από τα κείμενα των Λατνικών..

Ασκήσεις Γραμματικής για εξάσκηση

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Να συμπληρωθούν οι παρακάτω τύποι:

Ovidius = κλητική ενικού

poeta=ονομαστική πληθυντικού

terra=ίδια πτώση στο άλλο αριθμό

epistulas=ίδια πτώση στον άλλο αριθμό

plenae=το επίθετο στο αρσενικό γένος στον άλλο αριθμό

querelarum=ίδια πτώση στον άλλο αριθμό fortunam

andversam=γενική ενικού

incolis barbaris=αιτιατική πληθυντικού

curae=γενική πληθυντικού

unica amica= δοτική πληθυντικού

2. Nα συμπληρωθούν οι τύποι που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα: exulat= πληθυντικό Παρατατικού

scriptitat= ίδιο πρόσωπο στην Οριστική του Συντελεσμένου Μέλλοντα ενεργητικής φωνής sunt= β ενικό πρόσωπο Οριστική Ενεστώτα, Μέλλονται και Παρακειμένου

desiderat= απαρέμφατο Ενεστώτα Ενεργητικής φωνής

deplorat=β ενικό Οριστικής Μέλλοντα ενεργητικής φωνή

excruciant=γ ενικό οριστικής Παρατατικού και γ πληθυντικό Οριστικής Μέλλοντα ενεργητικής φωνής

repugnant=γ πληθυντικό οριστικής Παρακειμένου ενεργητικής φωνής

3. Να μεταφερθούν όλοι οι κλιτοί τύποι των παρακάτω προτάσεων στον άλλο αριθμό (όπου είναι δυνατόν)

Poeta epistulas Romam Scriptitat.

Tu narras de terra gelida.

Poetas curae et miseriae excruciant.

Ego epistula contra iniuriam repugno.

Musa est unica amica poeta.

Share this page