Νεανική ιδιόλεκτος

Η νεανική ιδιόλεκτος είναι η γλώσσα των νέων σε κάθε εποχή. Επηρεάζεται από τα εκάστοτε κοινωνικά δεδομένα, τα ρεύματα, τα πρότυπα. Η νεανική ιδιόλεκτος είναι καθρέφτης του τρόπου σκέψης τους. Είναι ένα εργαλείο αμφισβήτησης του καταστημένου και του κόσμου των ενηλίκων και μέσο ανεξαρτητοποίησης.

Νεανική ιδιόλεκτος και μορφές της

Η νεανική ιδιόλεκτος δηλώνεται με ποικίλους τρόπους. Πέρα από το λεξιλόγιο οι νέοι υιοθετούν μια διαφορετικότητα ακόμα και στη χειρονομίες τους στο ντύσιμο και στην εμφάνισή τους. Παρατηρούνται λοιπόν και διάφορα εξωγλωσσικά φαινόμενα. Αναμφίβολα είναι ένας πολυσχιδής τρόπος έκφρασης. Κάθε νέος που γίνεται χρήστης της νεανικής ιδιολέκτου σε συνδυασμό με τον αντίστοιχο συμπεριφοράς, εντάσσεται σε αντίστοιχη ομάδα συνομιλήκων. Τα μέλη της ομάδας συμμορφώνονται στο γλωσσικό κώδικα της παρέας.

Η νεανική ιδιόλεκτος διέπεται από ελλειπτικότητα, ιδιωματικότητα και τολμηρό λεξιλόγιο. Παράλληλα οι νέοι μέσω του δικού τους γλωσσικού κώδικα εκφράζουν τις αξίες και τις πεποιθήσεις της δικής τους γενιάς. Προβάλλουν τα δικά τους μηνύματα πολιτικά και κοινωνικά. Κάθε εποχή ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της εμφανίζει τη δική της νεανική ιδιόλεκτο. Έτσι και η σημερινή εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας, η οποία έχει εξαπλωθεί σε όλους τους τομείς της δραστηριότητας των νέων –στην επικοινωνία, την ψυχαγωγία, την ενημέρωση- είναι αναμενόμενο να επηρεάζει και τη γλώσσα των νέων.

Ο τρόπος επικοινωνίας τους είναι εμπλουτισμένος από ξενόφερτους όρους, υπεραπλούστευση και συντόμευση του λόγου. Το γεγονός αυτό είναι κατανοητό εφόσον συχνά πηγή έμπνευσης του νεανικού λεξιλογίου είναι και η μουσική κουλτούρα της εποχής, όπως για παράδειγμα ρεφρέν τραγουδιών και σλόγκαν διαφημίσεων και η επικαιρότητα. Έτσι οι νέοι αγνοώντας τους κανόνες των σχολικών βιβλίων, πλουτίζουν με το δικό τους ευφάνταστο τρόπο φωνολογικά, λεξιλογικά και γραμματικά τη μητρική τους γλώσσα.

Νεανική ιδιόλεκτος και ο ρόλος της εκπαίδευσης

Τελικά η νεανική ιδιόλεκτος αποτελεί μειονέκτημα για τη γλώσσα; Αν θεωρήσουμε ότι η γλώσσα επηρεάζεται από την κοινωνική διάρθρωση της εκάστοτε γλωσσικής κοινότητας αναμφισβήτητα και η γλώσσα των νέων είναι ένα κομμάτι της. Τονίζει και εμπλουτίζει την πολυμορφία της γλώσσας. Αποτελεί το εφαλτήριο για τη νέα γενιά να λειτουργήσει με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο ως ομάδα του κοινωνικού συνόλου. Και σίγουρα δεν κινδυνεύει η επίσημη γλώσσα.

Αυτό βέβαια πάντα με την προϋπόθεση το σχολείο να παίξει καταλυτικό ρόλο στη διδασκαλία της επίσημης γλώσσας. Αυτό θα επιτευχθεί με μια ολοκληρωμένη γλωσσική αγωγή μέσω της οποίας θα συνδυάζεται η γνώση του συστήματος της γλώσσας με την ταυτόχρονη ικανότητα χρήσης, για αποτελεσματικότερη επικοινωνία. Ταυτόχρονα, η γλώσσα των νέων μπορεί να αποτελέσει αφορμή για να συζητηθούν στην τάξη θέματα όπως η γλωσσική ποικιλότητα (κοινωνικές διαφορές στη χρήση της γλώσσας), η γλωσσική νόρµα (τι θεωρείται «σωστό» και «κατάλληλο» σε διάφορες περιστάσεις)

Γίνεται λοιπόν αντιληπτό πως η νεανική ιδιόλεκτος δεν συνιστά ένα επικίνδυνο μέσο επικοινωνίας. Αντίθετα, προβάλλει το πνεύμα φαντασίας και επινοητικότητας που διακατέχει τους νέους εφόσον είναι σε θέση να χρησιμοποιούν το γλωσσικό σύστημα με τέτοιο τρόπο που να μεταπλάθουν λέξεις ή φράσεις ή να δημιουργούν νέες. Είναι μια γλώσσα που εγκαταλείπεται κατά την μετα-σχολική ή μετα-πανεπιστημιακή περίοδο, κατά τις οποίες οι νέοι ωριμάζουν όχι μόνο ηλικιακά αλλά και πνευματικά εντασσόμενοι πλέον στον κόσμο των ενηλίκων, που τόσο αμφισβητούν στα παρορμητικά χρόνια της νιότης.

Παρατηρήσεις 

1. Σε μια παράγραφο 60-70 λέξεων να αναφέρετε το ρόλο που καλείται να διαδραματίσει το σχολείο απέναντι στη νεανική ιδιόλεκτο. 

2. Να βρεθεί η νοηματική σχέση των λέξεων με τα έντονα γράμματα. Στη συνέχεια να αντικατασταθούν με λέξεις που να δηλώνουν την ίδια νοηματική σχέση. 

3. "Τελικά η νεανική ιδιόλεκτος αποτελεί μειονέκτημα για τη γλώσσα; "ποιος είναι ο ρόλος του ερωτήματος στην συγκεκριμένη παράγραφο; 

4. Να εντοπιστούν 3 εκφραστικά μέσα στο κείμενο και να ερμηνευτεί η λειτουργικότητά τους. 

Κριτήριο συνεξέτασης Γλώσσας & Λογοτεχνίας Γ λυκείου

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Τα ανθρώπινα δικαιώματα χρησιμοποιούνται από τις κυβερνήσεις ως μανδύας, τον οποίο φορούν ή αποβάλλουν ανάλογα με τις πολιτικές σκοπιμότητες. Μπορεί άραγε να εμπιστευθεί κανείς τη διεθνή κοινότητα των κρατών να πραγματώσει το ανθρωπιστικό όραμα; Και τι μπορεί να κάνει η διεθνής κοινότητα των πολιτών, για να διασώσει τα ανθρώπινα δικαιώματα από τα χαλάσματα;

Τα Ηνωμένα Έθνη, που παρακάμφθηκαν που έχασαν την αξιοπιστία τους, επειδή θεωρούνται ευάλωτα στις πιέσεις ισχυρών κρατών, φάνηκαν να έχουν ουσιαστικά παραλύσει στις προσπάθειές τους να κάνουν τα κράτη να λογοδοτούν όσον αφορά στην τήρηση του διεθνούς δικαίου. Έτσι, οι προκλήσεις που έχει μπροστά του το παγκόσμιο κίνημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι απόλυτες: Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την απειλή που αποτελούν οι ανάλγητες, σκληρές και εγκληματικές πράξεις ενόπλων ομάδων και ατόμων. Πρέπει να αντισταθούμε στον αντίκτυπο που δημιουργεί εναντίον των ανθρωπίνων δικαιωμάτων η μονομανής προσήλωση σε ένα δόγμα παγκόσμιας ασφάλειας, που έχει διχάσει βαθύτατα τον κόσμο, και να αγωνιστούμε, για να επανορθώσουμε την αποτυχία των κυβερνήσεων και της διεθνούς κοινότητας να φέρουν αποτελέσματα από πλευράς κοινωνικής και οικονομικής δικαιοσύνης.

Και δεν υπάρχει δρόμος προς τη βιώσιμη ασφάλεια, παρά μόνο μέσα από τον σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα Η διγλωσσία, δυστυχώς, είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Δυτικές χώρες ισχυρίστηκαν ότι έκαναν τον πόλεμο στο Ιράκ, για να προστατεύσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, όμως υπονόμευσαν τα ανθρώπινα δικαιώματα, για να νικήσουν στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας».

Ο πόλεμος στο Ιράκ κηρύχθηκε, για να μειωθεί η απειλή των όπλων μαζικής καταστροφής κι όμως ο κόσμος είναι πλημμυρισμένος με όπλα μικρού διαμετρήματος και με συμβατικά όπλα, που σκοτώνουν περισσότερους από μισό εκατομμύριο ανθρώπους κάθε χρόνο. Ταυτόχρονα, υποκρύπτεται ένα τεράστιο σκάνδαλο: η αποτυχημένη υπόσχεση της καταπολέμησης της ακραίας φτώχειας και της κατάφωρης οικονομικής και κοινωνικής αδικίας. Σύμφωνα με μερικούς αναλυτές, είναι πραγματικός ο κίνδυνος να μην επιτευχθούν οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετηρίδας, των Η.Ε. (όπως η μείωση της παιδικής και μητρικής θνησιμότητας, η παρακολούθηση δημοτικού σχολείου από όλα τα παιδιά, ο υποδιπλασιασμός του αριθμού των ανθρώπων που δεν έχουν καθόλου πρόσβαση σε καθαρό νερό), επειδή η παγκόσμια προσοχή και οι πόροι έχουν διοχετευθεί στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας».

Οι φτωχοί και οι περιθωριοποιημένοι είναι αυτοί που συνηθέστερα στερούνται τη δικαιοσύνη και που θα ωφελούνταν περισσότερο από τη δίκαιη εφαρμογή του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ωστόσο, παρόλο που γίνεται όλο και περισσότερος λόγος για το αδιαίρετο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην πραγματικότητα τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά δικαιώματα αμελούνται, υποβιβάζοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ένα θεωρητικό κατασκεύασμα, στα μάτια της τεράστιας πλειονότητας του παγκόσμιου πληθυσμού.

Απέναντι σε αυτό το φόντο καταπάτησης και ατιμωρησίας, υποκρισίας και διπλών μέτρων και σταθμών, τι μπορούμε να κάνουμε, για να κάνουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα να έχουν σημασία; Μπορούμε να δείξουμε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα προσφέρουν ένα ισχυρό και συναρπαστικό όραμα ενός καλύτερου και δικαιότερου κόσμου και ότι σχηματίζουν τη βάση ενός απτού σχεδίου για το πώς θα φτάσουμε εκεί. Φέρνουν ελπίδα σε γυναίκες που στερούνται ακόμα και το δικαίωμα της ζωής, δίνουν φωνή στους ανίσχυρους, στον όμηρο της βίας, στον αιχμάλωτο της φτώχειας. Σε καιρούς αβεβαιότητας ο κόσμος χρειάζεται, όχι μόνο να αγωνιστεί κατά των παγκόσμιων απειλών, αλλά να αγωνιστεί υπέρ της παγκόσμιας δικαιοσύνης.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ένα λάβαρο, για να κινητοποιηθούν οι άνθρωποι παγκοσμίως για την υπόθεση της δικαιοσύνης και της αλήθειας. Τα ανθρώπινα δικαιώματα υπόσχονται τη βεβαιότητα ισότητας και ισοτιμίας σε εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο. Το νόημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι να αλλάξουμε τον κόσμο προς το καλύτερο. Δεν υπάρχει ισχυρότερη διεθνής κοινότητα από την παγκόσμια κοινωνία των πολιτών. Μέσα από τα μέλη και τους συμμάχους της στο κίνημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Διεθνής Αμνηστία είναι δεσμευμένη να αναστήσει και να αναζωογονήσει το όραμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως ένα ισχυρό εργαλείο για χειροπιαστή αλλαγή. Μέσα από τις φωνές και τα οράματα εκατομμυρίων ανδρών και γυναικών θα μεταδώσουμε ως σκυτάλη το μήνυμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Μήνυμα από την Αϊρίν Χαν, Γ.Γ. της Διεθνούς Αμνηστίας (Διασκευασμένο)

Εθελοντισμός: ο ρόλος του σχολείου

Ο εθελοντισμός και ο ρόλος του σχολείου στην προώθησή του είναι καταλυτικός. Η εθελοντική δράση αποτελεί μια καίρια δραστηριότητα η οποία, αναμφίβολα, συμβάλλει στην ενεργό συμμετοχή του πολίτη στα ποικίλα κοινωνικά προβλήματα. Μέσω της εθελοντικής προσφοράς, το άτομο παύει να είναι ένας απλός και παθητικός παρατηρητής. Μετατρέπεται σε άτομο που προσφέρει, συναισθάνεται και βοηθάει το συνάνθρωπό του αφιλοκερδώς.

Η προσφορά του εθελοντισμού στο άτομο είναι καθοριστική, ειδικά στην νεανική ηλικία. Γι’ αυτό και ο εθελοντισμός και ο ρόλος του σχολείου στο να τον «διδάξει» στο μαθητή σε όλες τις βαθμίδες είναι τόσο σημαντικός. Μέσω αυτού το άτομο αναπτύσσει κοινωνικές αξίες όπως είναι ο αλτρουισμός, η αλληλεγγύη, η φιλαλληλία και η συνεργασία.

Παράλληλα αξιοποιεί εποικοδομητικά τον ελεύθερο χρόνο του. Μεταβαίνει ομαλά στην ενήλικη ζωή συνειδητοποιώντας τη σημασία της προσφοράς στο συνάνθρωπο. Η εθελοντική δραστηριότητας τον φέρνει σε επαφή με νέα ερεθίσματα και με μια υγιή στάση ζωής. Αποκτά νέους φίλους, ανταλλάσσει απόψεις, μαθαίνει ξένες γλώσσες, συναντά διαφορετικά πολιτιστικά στοιχεία. Ενίοτε μέσω του εθελοντισμού, το άτομο εντοπίζει κλίσεις και δεξιότητες τις οποίες μελλοντικά μπορεί να αξιοποιήσει και επαγγελματικά. Προσφορά του εθελοντισμού στο κοινωνικό σύνολο Ο εθελοντισμός αποτελεί δραστηριότητα η οποία επιφέρει ποικίλα οφέλη και στο κοινωνικό σύνολο. Αποτελεί έναν βασικό τρόπο παρέμβασης στα διάφορα κοινωνικά προβλήματα. Καθώς συχνά η πολιτεία δεν δύναται να διευθετήσει εξ ολοκλήρου τα προβλήματα αυτά και να δώσει λόγο σε αδύναμες ομάδες, ο εθελοντισμός το επιτυγχάνει. Η κοινή γνώμη κινητοποιείται και συμμετέχει ενεργά, συμβάλλοντας στην προσφορά σε διάφορους τομείς όπως ο περιβαλλοντικός, ο κοινωνικός, ο πολιτιστικός, ο αθλητικός. Λόγω της πολυποίκιλης προσφοράς του, λοιπόν ο εθελοντισμός και το σχολείο έχουν αλληλένδετη σχέση και πρέπει να εντάσσεται στην εκπαιδευτική διαδικασία.

 Το σχολείο μπορεί και πρέπει να ωθήσει το παιδί και τον έφηβο στην εθελοντική δραστηριότητα. Αυτό θα επιτευχθεί αρχικά με τη διοργάνωση επισκέψεων σε διάφορους χώρους όπου ασκείται η εθελοντική δράση. Παράλληλα καθίσταται απαραίτητο να ενημερωθούν οι μαθητές για όλες εκείνες τις οργανώσεις που ασκούν ανθρωπιστικό έργο. Τέτοιες οργανώσεις είναι ο Ερυθρός Σταυρός, η Handicap International Oxfam, οι Γιατροί του κόσμου, η Δράση ενάντια στην πείνα, η Consumers International, BEUC, η W.W.F, World Wild Fund for Nature) και να μάθουν αναλυτικά για τις δράσεις τους. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω ημερίδων δια ζώσης αλλά και μέσω τηλεδιασκέψεων (λόγω της πανδημίας αυτήν την περίοδο ). Επίσης, σημαντική είναι η ενημέρωση των μαθητών και για τη δράση των ΜΚΟ (Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις), οι οποίες στηρίζονται στην εθελοντική συμμετοχή ευαισθητοποιημένων πολιτών και προσφέρουν έργο κοινής ωφέλειας και λύσεις για την αντιμετώπιση μεγάλων προβλημάτων.

Παράλληλα μπορούν να φέρουν τους μαθητές σε επαφή και με Ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το European Solidarity Corps, το οποίο δίνει τη δυνατότητα σε νέους ηλικίας από τα 17 τους χρόνια να απασχοληθούν πλήρως σε εθελοντική βάση από 2 ως 12 μήνες σε κάποια άλλη χώρα εντός ή εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σχολείο που θα ωθήσει το άτομο στην εθελοντική δραστηριότητα, θα προσφέρει μια πολυσχιδή εκπαίδευση που θα σχετίζεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και την περιβαλλοντική και διαπολιτισμική εκπαίδευση. Θα συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων ατόμων που θα νοιάζονται να προσφέρουν ανιδιοτελώς νιώθοντας πληρότητα μέσω αυτής της προσφοράς. Σε έναν κόσμο που ο υλικός ευδαιμονισμός και ο ατομικισμός κυριαρχούν, η εθελοντική δράση μπορεί να αποτελέσει μια αισιόδοξη προοπτική για ένα καλύτερο αύριο.

https://www.maxmag.gr/politismos/ekpaideusi/ethelontismos-o-rolos-toy-scholeioy/ (ΝΙΚΗ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ)

ΚΕΙΜΕΝΟ 3 (ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ)

Οι στίχοι είναι από την δεύτερη ποιητική συλλογή της Κατερίνας Γώγου (ήταν ηθοποιός και ποιήτρια) «Το ιδιώνυμο».

«Θα ‘ρθει καιρός»

Θα ‘ρθει καιρός που θ’ αλλάξουν τα πράγματα.

Να το θυμάσαι Μαρία.

Θυμάσαι Μαρία στα διαλείμματα

εκείνο το παιχνίδι που τρέχαμε

κρατώντας τη σκυτάλη;

Μη βλέπεις εμένα, μην κλαις.

Εσύ είσαι η ελπίδα.

Άκου, θα ‘ρθει καιρός

που τα παιδιά θα διαλέγουν γονιούς,

δε θα βγαίνουν στην τύχη.

Δεν θα υπάρχουν πόρτες κλειστές

με γερμένους απ’ έξω και τη δουλειά θα τη διαλέγουμε

δε θα ‘μαστε άλογα

να μας κοιτάνε στα δόντια.

Οι άνθρωποι, σκέψου,

θα μιλάνε με χρώματα

κι άλλοι με νότες,

να φυλάξεις μοναχά

σε μια μεγάλη φιάλη με νερό

λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές,

απροσάρμοστοι, καταπίεση,

μοναξιά, τιμή, κέρδος, εξευτελισμός,

για το μάθημα της Ιστορίας.

Είναι Μαρία, δε θέλω να λέω ψέματα,

δύσκολοι καιροί και θά ‘ρθουνε κι άλλοι,

δε ξέρω, μην περιμένεις κι από μένα πολλά,

τόσα έζησα, τόσα έμαθα, τόσα λέω,

κι απ’ όσα διάβασα ένα κράτησα καλά.

Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος.

Θα την αλλάξουμε τη ζωή

παρ’ όλα αυτά Μαρία

ΘΕΜΑΤΑ

1.Στο κείμενο 2 αναφέρεται μεταξύ άλλων η προσφορά του εθελοντισμού στο άτομο και στο κοινωνικό σύνολο. Να συνοψίσετε τα όσα αναφέρονται σε μια παράγραφο 70-90 λέξεων

2. Να ερμηνεύσετε τη χρήση των ερωτήσεων και του α΄ πληθυντικού ρηματικού προσώπου στο Κείμενο Ι

3. Η προτελευταία παράγραφος του κειμένου ΙΙ χρησιμοποιεί την επίκληση στην λογική ως έναν από τους τρόπους πειθούς. Με ποια μέσα επιτυγχάνεται και πόσο αποτελεσματική την κρίνετε;

4.Ποια είναι η πρόθεση της συγγραφέως του Κειμένου Ι; Με ποιους τρόπους – γλωσσικές επιλογές πετυχαίνει τον στόχο της;

5. Το ποίημα είναι λόγος παρηγορητικός και ενθαρρυντικός της ποιήτριας προς την νεαρή Μαρία. Είναι υποσχέσεις του ενήλικα προς ένα νέο κορίτσι, μια νεαρή που προβληματίζεται για την εποχή της. Με τη βοήθεια 3 κειμενικών δεικτών να εντοπίσετε τις συμβουλές που δίνει το ποιητικό υποκείμενο σχετικά με ένα καλύτερο μέλλον. Στη συνέχεια να διατυπώσετε τις σκέψεις σας για το νόημα των 2 τελευταίων στίχων. Με βάση τις προσωπικές εμπειρίες συμμερίζεστε αυτήν την αισιοδοξία του ποιητικού υποκειμένου; (150-200 λέξεις)

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

5. Με αφόρμηση τα Κείμενα 1 και 2, καλείστε να γράψετε ένα άρθρο στο ιστολόγιο του σχολείου σας, στο οποίο να αναφέρετε την προσωπική σας άποψη για τα εφόδια που πρέπει να διαθέτει ο άνθρωπος που μάχεται για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους τρόπους με τους οποίους θα ενισχυθεί η ιδέα της εθελοντικής προσφοράς στους ανθρώπους. (300-400 λέξεις).

Κριτήριο Νεοελληνική Γλώσσα Γ λυκείου /Φιλοζωική κουλτούρα

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Αρκετές και δραστήριες είναι οι φιλοζωικές οργανώσεις στη χώρα μας, και είναι αλήθεια πως με την πάροδο των ετών καλλιεργήθηκε η φιλοζωική κουλτούρα. Κι όμως – περιστατικά κακοποίησης ζώων κάνουν τακτικά την εμφάνισή τους. Το ερώτημα που γεννάται σε αρκετούς είναι πώς είναι δυνατόν σε μια φερόμενη ως πολιτισμένη χώρα της Ευρώπης να παρατηρούνται στις μέρες μας τέτοια φαινόμενα και μάλιστα πολλά από αυτά στον δημόσιο χώρο ή σε κοινή θέα, τα οποία, εντούτοις, τις περισσότερες φορές, δυστυχώς δεν λαμβάνουν την αναγκαία δημοσιότητα προκειμένου να πάρουν αμέσως τον δρόμο της δικαιοσύνης. Χαρακτηριστική είναι εν προκειμένω η πολύ περιορισμένη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων.

Είναι προφανές ότι η άσκηση βίας εις βάρος των ζώων συνιστά συχνά κλινικό σύμπτωμα ψυχικών διαταραχών · εντούτοις η ανοχή στη βία κατά των ζώων όχι μόνο διαιωνίζει τις βαναυσότητες αλλά συμβάλλει στην επέκτασή τους, καθώς η βία συνήθως δεν περιορίζεται σε βάρος μιας μόνο κατηγορίας έμβιων όντων αλλά γεννά και άλλη βία . Αυτός που κακοποιεί τους σκύλους ή τις γάτες είναι πιθανό να βιαιοπραγεί ταυτόχρονα εις βάρος των παιδιών του, της συζύγου του κ.λπ. Όπως παρατηρείται δε, τα φαινόμενα είναι εντονότερα σε πιο κλειστές κοινότητες. Ο λόγος είναι ότι σε μικροκοινωνίες όπου κυριαρχούν κοινοτικοί θεσμοί πυκνά συνυφασμένοι με δίκτυα συγγένειας καταγράφεται μια απομείωση του δημόσιου χώρου. Οι διαπροσωπικές σχέσεις αναπτύσσονται μέσα στο στενό κέλυφος των οικογενειακών συστημάτων γύρω από τα οποία συρρικνώνεται η κοινωνικότητα με συνέπεια το άτομο να καθίσταται διαρκώς ορατό και αναγνωρίσιμο στο δημόσιο χώρο . Με το φόβο συνεπώς πιθανών αντίποινων σε περίπτωση καταγγελίας περιστατικού βίας, ο καθένας σκέφτεται: «που να μπλέκω τώρα», κι οι πολίτες συχνά σιωπούν. Την κατάσταση επιδεινώνει η γραφειοκρατία κι η έλλειψη εμπιστοσύνης του διοικουμένου προς το κράτος, οι οποίες χαρακτηρίζουν τη χώρα .Η εμπιστοσύνη, όμως, στο κράτος δικαίου είναι αυτή που μπορεί να απαλείψει σταδιακά την κτηνωδία και την καταπάτηση θεμελιωδών δικαιωμάτων σε όποιο πεδίο της κοινωνικής ζωής αυτή τυχόν εμφανίζεται. Εναπόκειται στον πολίτη να τολμήσει να εναντιωθεί στην όποια στρεβλή «παράδοση» κακοποίησης του ζώου , σπάζοντας τη συλλογική σιωπή και να καταγγείλει τις πράξεις βίας.

Αυτός είναι ο τρόπος που το άτομο μπορεί να απομονώσει τέτοιες βαθιά αντικοινωνικές συμπεριφορές συμπολιτών του. Εξάλλου ‹‹πραγματικό έγκλημα είναι κάθε εκδήλωση ανθρώπινης πράξης η οποία είναι επικίνδυνα αντικοινωνική›› . Η νομοθεσία δίνει τα όπλα στον αγώνα κατά των αποτρόπαιων εγκλημάτων εις βάρος των ανυπεράσπιστων ζώων · απομένει σε όλους εμάς να τα χρησιμοποιήσουμε. […]. Ο ηθικός δε και νομικός πολιτισμός μιας κοινωνίας δεν κρίνεται μόνο από τις φιλοζωϊκές τάσεις του ατόμου κατ’ ιδίαν αλλά και από τα έγκαιρα αντανακλαστικά που επιδεικνύει ως πολίτης και την ενεργό συμμετοχή αυτού στον δημόσιο χώρο έτσι ώστε να καθίσταται εφικτή αφενός μεν η αποδοκιμασία των δραστών κακοποίησης ζώων αφετέρου δε η ευχερής και έγκαιρη απονομή δικαιοσύνης. Σταυρούλα Γεωργίου, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου

ΚΕΙΜΕΝΟ 2 ( Λογοτεχνικό) ΚΑΗΜΕΝΟ ΑΝΟΗΤΟ ΖΩΑΚΙ

Προσπαθήσαμε να το κρύψουμε στο σπίτι για να μην το δουν οι γείτονες.

Ήταν δύσκολο, καμιά φορά χρειαζόταν να λείψουμε

Κι οι δυο μαζί κι όταν επιστρέφαμε Βρίσκαμε περιττώματα παντού.

Αρνιόταν να μάθει να πηγαίνει εκεί όπου πρέπει

Αλλά είχε τα πιο γαλανά μάτια που έχεις δει ποτέ

Έτρωγε ό,τι τρώγαμε κι εμείς και καμιά φορά βλέπαμε μαζί τηλεόραση.

Ένα βράδυ γυρίσαμε σπίτι και δεν το βρήκαμε εκεί. αίμα στο πάτωμα,

Μια γραμμή από αίμα. Την ακολούθησα ως έξω στον κήπο Και το βρήκα στους θάμνους, Σακατεμένο.

Κρεμόταν μια πινακίδα απ΄τον κομμένο του λαιμό: «δεν θέλουμε τέτοια πράγματα στη γειτονιά μας».

Πήγα στο γκαράζ να πάρω το φτυάρι. Είπα στη γυναίκα μου, «μην βγεις έξω».

Έπιασα το φτυάρι και Βάλθηκα να σκάβω.

Ένιωθα πρόσωπα να με κατασκοπεύουν πίσω από κατεβασμένα στόρια. Είχαν και πάλι την γειτονιά τους,

Την ωραία ήσυχη γειτονιά με το καταπράσινο γρασίδι, Τα φοινικόδεντρα, τα κυκλικά ιδιωτικά δρομάκια, τα παιδιά, Τις εκκλησίες, τα σούπερ μάρκετ Έσκαψα στο χώμα.

ΤΣΑΡΛΣ ΜΠΟΥΚΟΦΣΚΙ

ΘΕΜΑΤΑ 

Θέμα Α

Α1.Ποιοι λόγοι σύμφωνα με το πρώτο κείμενο οδηγούν σε περιστατικά κακοποίησης ζώων. Να τους καταγράψετε συνοπτικά σε μια παράγραφο 70-80 λέξεων. Μονάδες 15

Θέμα Β

Β1. Να σχολιάσετε το νόημα της φράσης «Ο ηθικός δε και νομικός πολιτισμός μιας κοινωνίας δεν κρίνεται μόνο από τις φιλοζωϊκές τάσεις του ατόμου κατ’ ιδίαν αλλά και από τα έγκαιρα αντανακλαστικά που επιδεικνύει ως πολίτης και την ενεργό συμμετοχή αυτού στον δημόσιο χώρο» σε μία παράγραφο 80-90 λέξεων. Μονάδες 15

Β2α. Να αξιολογήσετε τον τίτλο του Κειμένου 1 ως προς τη σχέση του με το περιεχόμενο του κειμένου και την ικανότητά του να προσελκύσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

Β2β.Ποια είναι η προθετικότητα της συγγραφέως στις δύο πρώτες παραγράφους του κειμένου 1 και με ποιες γλωσσικές επιλογές το επιτυγχάνει.  Μονάδες 15  

ΘΕΜΑ Γ

Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το θέμα του Κειμένου 2;

Να γράψετε το ερμηνευτικό σας σχόλιο, τεκμηριώνοντάς την απάντησή σας με τουλάχιστον τρεις (3) κειμενικούς δείκτες. Στη συνέχεια να παρουσιάσετε την προσωπική σας γνώμη σχετικά μ αυτό. (150-200 λέξεις). Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Δ

Ο Δήμος της περιοχής σας διεξάγει ημερίδα ς με θέμα «Οι φίλοι μας τα ζώα και η προστασία τους». Ως εκπρόσωπος των σχολείων της περιοχής σας και μέλος φιλοζωικής να παρουσιάσετε τις απόψεις σας σχετικά με τον τρόπο που μπορούν να καλλιεργηθούν φιλοζωικές στάσεις και αξίες στους νέους. (350-400 λέξεις). Μονάδες 30

Κριτήριο εξάσκησης Γλώσσας & Λογοτεχνίας

Κείμενο 1

Η άλλη δημοσιογραφία

Άρθρο του Ηλία Βεργίτση, αρχισυντάκτη στο ειδησεογραφικό τμήμα της διαδικτυακής πύλης in.gr, το οποίο δημοσιεύτηκε στις 24.11.2008 στην ψηφιακή έκδοση της εφημερίδας Το Βήμα. Το κείμενο τροποποιήθηκε κατάλληλα για τις ανάγκες της αξιολόγησης.

Θα μπορούσε να ειπωθεί – με αρκετή δόση ιστορικής αυθαιρεσίας, είναι αλήθεια – ότι ο Θουκυδίδης υπήρξε ο πρώτος δημοσιογράφος της Ιστορίας, διότι κατέγραψε γεγονότα απογυμνωμένα από τα μυθολογικά τους στοιχεία, σε μια γλώσσα λαϊκή και κατανοητή από όλους. […] Στους 26 αιώνες που μεσολάβησαν από τότε η είδηση πλέον μεταδίδεται σε κλάσματα του δευτερολέπτου και τα περιθώρια για ταυτόχρονη ανάλυσή της ολοένα στενεύουν. Τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης αναζητούν νέες διεξόδους μπροστά στις αυξημένες απαιτήσεις ενός νέου είδους κοινού, που απαιτεί γρήγορη, έγκυρη, σαφή και κυρίως «έξυπνη» ενημέρωση. Μπορεί άραγε το διαδίκτυο – αν και βρίσκεται ακόμη στην εφηβική ηλικία – να εκφράσει το εξελισσόμενο αυτό αίτημα; Τι είναι τελικά αυτό που διαφοροποιεί σήμερα τα ιντερνετικά μέσα ενημέρωσης από τα παραδοσιακά;

Το πρώτο στοιχείο είναι το κοινό τους. Γνωρίζουμε, λίγο ως πολύ, το target group 1 των εφημερίδων, της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου: το σύνολο του πληθυσμού στον χώρο εμβέλειάς τους, ο οποίος κατά κύριο λόγο περιορίζεται εντός εθνικών συνόρων. Στην περίπτωση των διαδικτυακών μέσων τα πράγματα είναι διαφορετικά: καταναλωτές του προϊόντος είναι αναγκαστικά όσοι διαθέτουν την τεχνική δυνατότητα να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτό. Δεύτερο στοιχείο διαφοροποίησης είναι το προφίλ του μέσου «αναγνώστη». Το προφίλ του αναγνώστη εφημερίδας διαφοροποιείται σε πολλά σημεία από αυτό του ακροατή ραδιοφώνου και του τηλεθεατή, αλλά στη σκληρή ουσία του πράγματος υπάρχει ένα ενοποιητικό χαρακτηριστικό: η μαζικότητα. Και τα τρία παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης απευθύνονται σε όλους. Από τη νοικοκυρά, τον οδηγό ταξί, τον δημόσιο υπάλληλο ως τον πανεπιστημιακό λειτουργό, τον φοιτητή και τον συνταξιούχο. Όλοι είναι δυνάμει «πελάτες». Στο διαδίκτυο τα πράγματα είναι διαφορετικά. Τα ιντερνετικά μέσα ενημέρωσης απευθύνονται – ακόμη – σε μια «ελίτ» πολιτών. Πρόκειται για ανθρώπους 20-40 ετών, μέσου ως ανώτερου βιοτικού επιπέδου, συνήθως μορφωμένους και πολύγλωσσους. Για τον λόγο αυτόν το κοινό των διαδικτυακών μέσων είναι πιο απαιτητικό και πιο ενημερωμένο.

Οι διαφορές όμως γίνονται σαφέστερες σε ό,τι αφορά την αμεσότητα και τη διεισδυτικότητα της είδησης. Ο Τύπος – είναι σαφές – ενημερώνει για τα γεγονότα με μια καθυστέρηση τουλάχιστον έξι ωρών, δίνοντας όμως τη δυνατότητα στον αναγνώστη να εμβαθύνει στην είδηση, προσφέροντας την ανάλυσή της σε έναν πεπερασμένο χώρο χαρτιού. Το ραδιόφωνο είναι ευέλικτο και ενημερώνει άμεσα για γεγονότα που μόλις συνέβησαν, χωρίς όμως να έχει τη δυνατότητα να συνδέσει με τα προηγούμενα που οδήγησαν σε αυτά και χωρίς να δίνει στον ακροατή μια σφαιρική εικόνα της κατάστασης, όπως θα έκανε μια εφημερίδα. Η δε τηλεόραση είναι άμεση όσο και το ραδιόφωνο αλλά παραμένει δέσμια της εικόνας, δηλαδή του εντυπωσιασμού: γεγονότα με καλή εικόνα γίνονται βασικές και ουσιαστικές ειδήσεις. Ειδήσεις χωρίς εικόνα «θάβονται» σε μερικά δευτερόλεπτα στο τέλος των δελτίων. Το ίντερνετ είναι το μοναδικό μέσο που λειτουργεί με όλα τα πλεονεκτήματα των υπολοίπων και με τα επιπλέον που του δίνουν τα τεχνικά χαρακτηριστικά του. Ο αναγνώστης ενημερώνεται άμεσα – μέσα σε ελάχιστα λεπτά – για την είδηση που αυτός επιθυμεί, πληροφορείται για προηγούμενα γεγονότα, έχει στη διάθεσή του απεριόριστο οπτικοακουστικό υλικό, αναλύσεις από άπειρες πηγές, αρθρογραφία και, κυρίως, όλα αυτά παραμένουν στη διάθεσή του θεωρητικά για πάντα, αποθηκευμένα κάπου στο Διαδίκτυο.

Κείμενο 2

Παλιές φωτογραφίες, Ποίημα του Τίτου Πατρίκιου (1928-) από τη συλλογή, Συγκατοίκηση με το παρόν, Κέδρος, 2011.

Πάλι κοιτάζω παλιές φωτογραφίες

από διαδηλώσεις, πορείες, συγκεντρώσεις

σε δρόμους, σε γήπεδα, σε πλατείες φωτογραφίες του ’65, του ’68, του ’74, του ’81.

Μέσα σε ομοιόμορφα πλήθη

προσπαθώ να μεγεθύνω τις φυσιογνωμίες

να ξεχωρίσω την έκφραση του κάθε ανθρώπου

τη θεληματική, την ανυποχώρητη, την εξεγερμένη

την αιματοβαμμένη, τη χαρούμενη

όμως τα πρόσωπα δείχνουν ξεθωριασμένα

όπως το χαρτί των παλιών εφημερίδων

όπως οι περσινές και οι προπέρσινες ειδήσεις.

Άραγε απ’ όλους ποιοι πέθαναν και ξεχαστήκαν

ποιοι από τότε κιόλας ήσαν αγνοημένοι

ποιοι βρίσκονται και σήμερα μαζί

ποιοι ονειρεύονται από κοινού το ίδιο όνειρο

ποιοι ακόμα μιλάνε μεταξύ τους

ποιοι μένουν χωμένοι χώρια στη γωνιά τους

ποιοι βρίσκουν καταφύγιο στην αβεβαιότητα

ποιοι στην ατράνταχτη σιγουριά;

Όσο κοιτάζω τις παλιές φωτογραφίες

τόσο πιο καθαρά το βλέπω

περισσότερο κι από το παρελθόν

το μέλλον είναι που δεσμεύει

ΘΕΜΑΤΑ

1. Να αποδωθούν συνοπτικά σε 60 - 70 λέξειςοι διαφορές ανάμεσα στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και το διαδίκτυο, σύμφωνα με το Κείμενο 1.

2. Στην πρώτη παράγραφο του Κειμένου 1 ο Ηλίας Βεργίτσης κάνει χρήση του ερωτήματος «Τι είναι τελικά αυτό που διαφοροποιεί σήμερα τα ιντερνετικά μέσα ενημέρωσης από τα παραδοσιακά;» Να αιτιολογηθεί  ο ρόλος του ερωτήματος αυτού στην οργάνωση του κειμένου.

3. Να ερμηνευτεί ο ρόλος των ακόλουθων σημείων στίξης στο νόημα του κειμένου 1:

• α. της διπλής παύλας και του ερωτηματικού στο χωρίο: «Μπορεί άραγε το διαδίκτυο – αν και βρίσκεται ακόμη στην εφηβική ηλικία – να εκφράσει το εξελισσόμενο αυτό αίτημα;» (1η παράγραφος]

• β. της άνω και κάτω τελείας στο χωρίο: «Στην περίπτωση των διαδικτυακών μέσων τα πράγματα είναι διαφορετικά: καταναλωτές του προϊόντος είναι αναγκαστικά …» (2η παράγραφος]

• γ. των εισαγωγικών στο χωρίο: «Ειδήσεις χωρίς εικόνα «θάβονται» σε μερικά δευτερόλεπτα στο τέλος των δελτίων» (3η παράγραφος]

• δ. των κομμάτων στο χωρίο: «Ο αναγνώστης ενημερώνεται άμεσα – μέσα σε ελάχιστα λεπτά – για την είδηση που αυτός επιθυμεί, πληροφορείται για προηγούμενα γεγονότα, έχει στη διάθεσή του απεριόριστο οπτικοακουστικό υλικό, αναλύσεις από άπειρες πηγές, αρθρογραφία...» (3η παράγραφος]

4. Να σχολιαστεί η στάση του ποιητή απέναντι στο παρελθόν και το μέλλον, εστιάζοντας στο περιεχόμενο των τεσσάρων τελευταίων στίχων του ποιήματος (80-200 λέξεις).

Προσομοίωση στη Νεοελληνική Γλώσσα

Κείμενο 1 ( μη λογοτεχνικό)

Γιατί η ανθρωπιά είναι το μόνο πράγμα πού το δημιούργημα του ανθρώπου δεν σκοτώνει! Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα από ομιλία της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ στο 4ο Οικονομικό Φόρουμ στους Δελφούς, 05/03/2019, (διασκευασμένο) (Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ είναι Ελληνίδα βυζαντινολόγος ιστορικός. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης το 1967 και η πρώτη γυναίκα πρύτανης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης το 1976. Ακόμη, είναι Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως στη UNICEF.)

Το 4ο Φόρουμ παρά την πολυφωνία του έχει ένα θέμα, το μέλλον. Να θυμηθούμε ότι δεν υπάρχουν εμπειρογνώμονες του μέλλοντος! Το μέλλον χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα, συνεχή αλλαγή και επιτάχυνση του χρόνου. Από αυτούς που θα ζήσουν μετά από μένα, κανένας δεν θα κάνει την ίδια δουλειά, σέ όλη του την ζωή. Κανένας. Πρέπει να πω ότι και η ίδια η δουλειά, και να είναι ίδια, δε θα είναι ίδια. Και θα υπάρχουν ασφαλώς επαγγέλματα που θα είναι καινούργια. Οπότε τα παιδιά, τα οποία έρχονται μετά από εμάς θα ζήσουν σε μια εποχή πού το άγνωστο πρέπει να γίνει γνωστό. (…) Συνάδελφοι λοιπόν! Πρέπει να πω ότι τα νέα ντοκουμέντα, οι νέες προτεραιότητες για την παιδεία (είναι ότι) πρέπει να αφήσει τη συσσώρευση γνώσεων ίσως στο Διαδίκτυο, φθάνει να χρησιμοποιείται σωστά. Αλλά ἡ παιδεία πρέπει να μάθει στους νέους προσαρμογή, ευελιξία και κυρίως τη δυνατότητα ότι υπάρχει ένα μέτρο παντού. Το μέχρι που και μέχρι πότε πρέπει να είναι τα πράγματα με τα οποία θα ασχοληθεί αύριο η παιδεία. […] Τα παιδιά πρέπει να μάθουν το μέτρο, την τάξη και την αρμονία.

Ποια είναι τα μέσα με τα οποία η παιδεία μπορεί να μάθει αυτά τα καινούργια πράγματα στα παιδιά; Νομίζω ότι πρέπει όλοι να μάθουν και να θυμόμαστε ότι δεν υπάρχουν πιά μονήρεις ευφυΐες. Μόνο η ομαδική έρευνα, μόνο η ομαδική δουλειά μπορεί να προχωρήσει από το στάδιο πού είναι κάθε φορά. Ομαδική δουλειά, λοιπόν. Συνεχής επιμόρφωση, γιατί τα πράγματα αλλάζουν συνέχεια. Ευελιξία. Προσαρμογή, τα καινούργια πράγματα, και κυρίως ευθύνη γι’ αυτό πού έρχεται! Άρα να ασχοληθούν τα παιδιά με τα κοινά περισσότερο ακόμη από ό,τι γίνεται αύτη την στιγμή. Η Παιδεία έχει προβλήματα και τα προβλήματα της Παιδείας είναι μόνο προβλήματα Πολιτείας. Δεν είναι μόνο προβλήματα τον δασκάλων, όπως λένε λίγο βιαστικά όλοι.

Όλοι γνωρίζουν ποιοι είναι οι κίνδυνοι σήμερα της τεχνολογίας. Θα πω μόνο ένα πράγμα: η ψυχολογική απομόνωση, η κατάργηση κάθε ιεραρχίας εφ’ όσον θα έχουμε όλοι την ίδια πληροφόρηση, δεν υπάρχει πιά ο καλύτερος ή ο χειρότερος, όλοι ξέρουν τα ίδια πράγματα, όλα εξαρτώνται από μια μηχανή. Αλλά δεν υπάρχει αλάνθαστη μηχανή ούτε υπάρχει αείζωη μηχανή. Και για να θυμηθούμε τον Σεφέρη και τον Καρυωτάκη, τούς δικούς μας, και οι δύο έχουν γράψει με τον τρόπο τους το ίδιο πράγμα: «Ἡ μηχανή –λέει– δεν έχει ούτε ήθος ούτε ύφος.

Καιρός, λοιπόν, να μάθουμε στα παιδιά μας πάνω από όλα την ανθρωπιά. Γιατί η ανθρωπιά είναι το μόνο πράγμα πού το δημιούργημα του ανθρώπου δε σκοτώνει! Το μόνο. Η ανθρωπιά επίσης οδηγεί και στη βαρετή. Και η βαρετή τί είναι; Μια δεύτερη φύση που μπορεί να μάθουν τα παιδιά, και να ασκούν τη βαρετή χωρίς θεατές και χωρίς ακροατές. Από τη στιγμή αύτη και έπειτα μπορούμε μείς οι μεγαλύτεροι εκπαιδευτικοί να δημιουργήσουμε αυτό πού είπατε. Τον τεχνολογικό πολιτισμό.

Ο πολιτισμός όμως πρέπει να οδηγήσει σέ κάτι ακόμη παραπάνω. Να οδηγήσει στον ψηφιακό ανθρωπισμό. Αυτός ὁ ψηφιακός ανθρωπισμός όπως και να το κάνουμε, πρέπει να ασχολείται πρώτον με την επιτυχία –δεν μπορεί τα παιδιά να μην έχουν επιτυχία σε αυτό που προσπαθούν, αλλά πρέπει να ασχολούνται, κυρίως, με την ευτυχία. Αυτό πού ξεχνάμε συνέχεια στα σχολειά μας.

ΚΕΙΜΕΝΟ 2 (μη λογοτεχνικό)

Εθελοντισμός: ο ρόλος του σχολείου

Ο εθελοντισμός και ο ρόλος του σχολείου στην προώθησή του είναι καταλυτικός. Η εθελοντική δράση αποτελεί μια καίρια δραστηριότητα η οποία, αναμφίβολα, συμβάλλει στην ενεργό συμμετοχή του πολίτη στα ποικίλα κοινωνικά προβλήματα. Μέσω της εθελοντικής προσφοράς, το άτομο παύει να είναι ένας απλός και παθητικός παρατηρητής. Μετατρέπεται σε άτομο που προσφέρει, συναισθάνεται και βοηθάει το συνάνθρωπό του αφιλοκερδώς. Η προσφορά του εθελοντισμού στο άτομο είναι καθοριστική, ειδικά στην νεανική ηλικία. Γι’ αυτό και ο εθελοντισμός και ο ρόλος του σχολείου στο να τον «διδάξει» στο μαθητή σε όλες τις βαθμίδες είναι τόσο σημαντικός. Μέσω αυτού το άτομο αναπτύσσει κοινωνικές αξίες όπως είναι ο αλτρουισμός, η αλληλεγγύη, η φιλαλληλία και η συνεργασία. Παράλληλα αξιοποιεί εποικοδομητικά τον ελεύθερο χρόνο του. Μεταβαίνει ομαλά στην ενήλικη ζωή συνειδητοποιώντας τη σημασία της προσφοράς στο συνάνθρωπο. Η εθελοντική δραστηριότητας τον φέρνει σε επαφή με νέα ερεθίσματα και με μια υγιή στάση ζωής. Αποκτά νέους φίλους, ανταλλάσσει απόψεις, μαθαίνει ξένες γλώσσες, συναντά διαφορετικά πολιτιστικά στοιχεία. Ενίοτε μέσω του εθελοντισμού, το άτομο εντοπίζει κλίσεις και δεξιότητες τις οποίες μελλοντικά μπορεί να αξιοποιήσει και επαγγελματικά. Ο εθελοντισμός αποτελεί δραστηριότητα η οποία επιφέρει ποικίλα οφέλη και στο κοινωνικό σύνολο. Αποτελεί έναν βασικό τρόπο παρέμβασης στα διάφορα κοινωνικά προβλήματα. Καθώς συχνά η πολιτεία δεν δύναται να διευθετήσει εξ ολοκλήρου τα προβλήματα αυτά και να δώσει λόγο σε αδύναμες ομάδες, ο εθελοντισμός το επιτυγχάνει. Η κοινή γνώμη κινητοποιείται και συμμετέχει ενεργά, συμβάλλοντας στην προσφορά σε διάφορους τομείς όπως ο περιβαλλοντικός, ο κοινωνικός, ο πολιτιστικός, ο αθλητικός. Λόγω της πολυποίκιλης προσφοράς του, λοιπόν ο εθελοντισμός και το σχολείο έχουν αλληλένδετη σχέση και πρέπει να εντάσσεται στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το σχολείο μπορεί και πρέπει να ωθήσει το παιδί και τον έφηβο στην εθελοντική δραστηριότητα. Αυτό θα επιτευχθεί αρχικά με τη διοργάνωση επισκέψεων σε διάφορους χώρους όπου ασκείται η εθελοντική δράση. 

Παράλληλα καθίσταται απαραίτητο να ενημερωθούν οι μαθητές για όλες εκείνες τις οργανώσεις που ασκούν ανθρωπιστικό έργο. Τέτοιες οργανώσεις είναι ο Ερυθρός Σταυρός, η Handicap International Oxfam, οι Γιατροί του κόσμου, η Δράση ενάντια στην πείνα, η Consumers International, BEUC, η W.W.F, World Wild Fund for Nature) και να μάθουν αναλυτικά για τις δράσεις τους. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω ημερίδων δια ζώσης αλλά και μέσω τηλεδιασκέψεων (λόγω της πανδημίας αυτήν την περίοδο ). Επίσης, σημαντική είναι η ενημέρωση των μαθητών και για τη δράση των ΜΚΟ (Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις), οι οποίες στηρίζονται στην εθελοντική συμμετοχή ευαισθητοποιημένων πολιτών και προσφέρουν έργο κοινής ωφέλειας και λύσεις για την αντιμετώπιση μεγάλων προβλημάτων. Παράλληλα μπορούν να φέρουν τους μαθητές σε επαφή και με Ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το European Solidarity Corps, το οποίο δίνει τη δυνατότητα σε νέους ηλικίας από τα 17 τους χρόνια να απασχοληθούν πλήρως σε εθελοντική βάση από 2 ως 12 μήνες σε κάποια άλλη χώρα εντός ή εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το σχολείο που θα ωθήσει το άτομο στην εθελοντική δραστηριότητα, θα προσφέρει μια πολυσχιδή εκπαίδευση που θα σχετίζεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και την περιβαλλοντική και διαπολιτισμική εκπαίδευση. Θα συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων ατόμων που θα νοιάζονται να προσφέρουν ανιδιοτελώς νιώθοντας πληρότητα μέσω αυτής της προσφοράς. Σε έναν κόσμο που ο υλικός ευδαιμονισμός και ο ατομικισμός κυριαρχούν, η εθελοντική δράση μπορεί να αποτελέσει μια αισιόδοξη προοπτική για ένα καλύτερο αύριο.

Νίκη Σταματοπούλου https://www.maxmag.gr/politismos/ekpaideusi/ethelontismos-o-rolos-toy-scholeio

Κείμενο 3 (Λογοτεχνικό)

Το Μονόγραμμα του Οδυσσέα Ελύτη (απόσπασμα)

Σ’ αγαπάω μ’ ακούς;

Κλαίω, πως αλλιώς, αφού αγαπιούνται οι άνθρωποι

κλαίω για τα χρόνια που έρχονται χωρίς εμάς

και τραγουδάω για τα αλλά που πέρασαν,

εάν είναι αλήθεια.

Για τα «πίστεψέ με» και τα «μη.»

Μια στον αέρα μια στη μουσική,

εάν αυτά είναι αλήθεια τραγουδάω

κλαίω για το σώμα πού άγγιξα και είδα τον κόσμο.

Έτσι μιλώ για σένα και για μένα..

Επειδή σ’ αγαπάω και στην αγάπη

ξέρω να μπαίνω σαν πανσέληνος

από παντού, για σένα

μέσα στα σεντόνια, να μαδάω λουλούδια κι έχω τη δύναμη.

Αποκοιμισμένο, να φυσάω να σε πηγαίνω παντού,

σ’ έχουν ακούσει τα κύματα πως χαϊδεύεις,

πως φιλάς, πως λες ψιθυριστά το «τι» και το «ε.»

Πάντα εμείς το φως κι η σκιά.

Πάντα εσύ τ’ αστεράκι και πάντα εγώ το σκοτάδι,

πάντα εσύ το πέτρινο άγαλμα και πάντα εγώ η σκιά πού μεγαλώνει.

Το κλειστό παντζούρι εσύ, ο αέρας πού το ανοίγει εγώ.

Επειδή σ’ αγαπάω και σ’ αγαπάω. 

ΘΕΜΑΤΑ

ΘΕΜΑ Α

Να γράψετε ένα περιληπτικό κείμενο 70 – 90 λέξεων αναφορικά με τον τρόπο που μπορεί παιδιά να προστατεύσει από τους κινδύνους της τεχνολογίας ( βλ. παραγράφους 2,3,4). Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Β

Β1. Σε κάθε μία από τις διατυπώσεις που ακολουθούν από το κείμενο 1 να δώσετε τον χαρακτηρισμό «Σωστό» ή «Λάθος», ανάλογα με το αν αποδίδουν το νόημα του κειμένου σωστά ή όχι. Να εντοπίσετε τα σημεία του κειμένου που επιβεβαιώνουν την απάντηση,

α) Το μέλλον απαιτεί συνεχή προσαρμοστικότητα και αλλαγή στον επαγγελματικό τομέα.

β) Η ευθύνη της παιδείας απέναντι στους νέους είναι κυρίως να τους μεταδώσει γνώσεις.

γ) Τα προβλήματα της παιδείας σχετίζονται αποκλειστικά με τα προβλήματα των δασκάλων και των καθηγητών.

δ) Ένας από τους σημαντικότερους κινδύνους της τεχνολογίας αποτελεί την πεποίθηση του ατόμου ότι η τεχνολογία και οποιοδήποτε αποτέλεσμα προκύπτει από αυτήν είναι αλάνθαστα.

ε) Ο ψηφιακός ανθρωπισμός πρέπει να έχει μοναδικό στόχο την επιτυχία. Μονάδες 10

Β2α.Ποια είναι η προθετικότητα της συγγραφέως (και κυρία σας χαχαχα…) στην τέταρτη παράγραφο του β΄ κειμένου; Να εντοπίσετε 2 γλωσσικές επιλογές και 2 μέσα, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται . Μονάδες 10

β. Ποιο πρόσωπο χρησιμοποιεί η συγγραφέας στην προτελευταία παράγραφο του α΄ κειμένου και τι προσπαθεί να πετύχει; Μονάδες 10

Β3. Στην α΄ παράγραφο του α΄ κειμένου η συγγραφέας κάνει χρήση του θαυμαστικού. Τι πιστεύετε ότι θέλει να πετύχει ; Μονάδες 10

Γ. Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το θέμα του ποιήματος; Να γράψετε το ερμηνευτικό σας σχόλιο, τεκμηριώνοντάς το με τουλάχιστον τρεις (3) κειμενικούς δείκτες (150-200 λέξεις). Μονάδες 15

Παραγωγή λόγου

Η 14η Ιουνίου είναι η παγκόσμια ημέρα εθελοντή αιμοδότη, μιας πράξης η οποία αποδεικνύει πως με μια απλή κίνηση μπορούμε να σώσουμε τη ζωή συνανθρώπων μας. Να συντάξετε μια ομιλία η οποία θα εκφωνηθεί σε ημερίδα σχετική μέσω τηλεδιάσκεψης όπου θα μιλήσετε για την αξία του εθελοντισμού στις σύγχρονες κοινωνίες και θα προτρέψετε τους συμμετέχοντες να στραφούν προς την εθελοντική δράση. (350-400 λέξεις) Μονάδες 30

Διδάσκοντας τις μέρες της πανδημίας …

Ένας τομέας που δοκιμάζεται καθημερινά τον τελευταίο χρόνο όπως όλοι οι τομείς της κοινωνικής δραστηριότητας λόγω της πανδημίας, είναι αναμφίβολα αυτός της εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες. Από την προηγούμενη άνοιξη που ο covid19 εισέβαλε στη ζωή μας, η τηλεκπαίδευση τρύπωσε ξαφνικά στη ζωή όλων όσων ασχολούμαστε με το χώρο, κυριάρχησε και στη ζωή των μαθητών κάθε ηλικίας, καθιστώντας τη διδασκαλία μονότονη και τυπική αλλά και απομακρύνοντας τον μαθητή από τον εκπαιδευτικό. Γιατί ας μην τρέφουμε αυταπάτες η τηλεκπαίδευση από πλευράς παροχής γνώσεων μπορεί να δουλεύει , τα αρχεία να γίνονται “share” στις εκάστοτε πλατφόρμες και να στέλνονται στους μαθητές μας με μορφή word ή pdf, αλλά λείπει κάτι πολύ ουσιαστικό. Λείπει η αλληλεπίδραση της τάξης, είτε αυτή είναι φροντιστηριακή είτε σχολική και οι ουσιαστικές σχέσεις ανάμεσα σε εκπαιδευόμενο και εκπαιδευτή χάνονται…

Η τηλεκπαίδευση ειδικά για τα δεδομένα της ελληνικής κοινωνίας αποτέλεσε μια νέα εμπειρία μάθησης, η οποία όπως κάθε νέο ανθρώπινο εύρημα έχει τόσο τα θετικά της όσο και τα αρνητικά της. Πολλοί μάλιστα από εμάς τους εκπαιδευτικούς προσπαθώντας να εμψυχώσουμε τους μαθητές μας που συχνά διαμαρτύρονται ότι έχουν κουραστεί να μας ακούν πίσω από την οθόνη ενός υπολογιστή, tablet ή και smart phone, τους εντοπίζουμε και τα θετικά της τηλεκπαίδευσης τα οποία υπάρχουν ειδικά στην ανώτατη εκπαίδευση. Αρχικά δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους ενδιαφερόμενους που εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία όπου και να βρίσκονται να έχουν πρόσβαση στη γνώση. Παράλληλα καθίσταται άμεση και εύκολη η διασύνδεση των ατόμων με εξωτερικές πηγές γνώσης όπως είναι οι ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες, οι ποικίλοι φορείς εκπαίδευσης, όπως τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα μουσεία. Το άτομο από την ηρεμία του σπιτιού του μπορεί να φέρει σε πέρας προπτυχιακές ή μεταπτυχιακές σπουδές καθώς τα εξ αποστάσεως προγράμματα εμπλουτίζονται συνεχώς.

Πριν μερικά χρόνια η τηλεκπαίδευση έβρισκε εφαρμογή κυρίως στον τομέα της ειδικής αγωγής ή ήταν εργαλείο για τα άτομα που ζούσαν σε απομακρυσμένες περιοχές. Σήμερα κυριαρχεί και λόγω της πανδημίας αποτέλεσε μια καίρια λύση και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση όσο βέβαια είναι δυνατή λόγου του μικρού της ηλικίας των μαθητών. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται συχνά συμβάλλουν στο να μετατρέπεται η μάθηση σε παιχνίδι και ειδικά οι μικροί μαθητές δείχνουν περισσότερη προθυμία, καθώς είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία πολύ περισσότερο από παλαιότερες γενιές. 

Αναμφισβήτητα η τηλεκπαίδευση είναι μια πρακτική πολλά υποσχόμενη. Το γεγονός όμως ότι εφαρμόστηκε στην εποχή της πανδημίας και δεν λειτούργησε ως βοηθητικό εργαλείο στη μάθηση αλλά ως το μοναδικό μέσο, είναι εύλογο να έχει και τους επικριτές της. Η φυσική παρουσία του δασκάλου σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης είναι αναντικατάστατη. Το ψηφιακό σχολείο μπορεί να λειτουργήσει επικουρικά όχι όμως να αποτελέσει αυθύπαρκτη μορφή εκπαίδευσης.  Όσο τέλεια και αν παρέχεται η γνώση - γιατί αληθινά ο τρόπος διδασκαλίας γίνεται με υπευθυνότητα και αληθινή προσπάθεια από τους εκπαιδευτικούς - δεν δύναται να καλύψει τα όσα προσφέρει η δια ζώσης εκπαίδευση. Ο φυσικός χώρος του παιδιού είναι το προαύλιο του σχολείου, του εφήβου η τάξη και τα πειράγματα με του συνομηλίκους του, του φοιτητή το αμφιθέατρο της σχολής του. Μόνο σ αυτούς τους χώρους ο εκπαιδευόμενος θα ολοκληρωθεί γνωστικά και συναισθηματικά, θα μετατραπεί σε άρτια προσωπικότητα, θα προετοιμαστεί να ενταχθεί μελλοντικά στο ευρύτερο σύνολο και θα συμβάλλει με τη σειρά του στην ατομική αλλά πάνω απ’ όλα στην συλλογική ευδοκίμηση.

Σταματοπούλου Νίκη /Φιλόλογος

Οραματισμοί για το σχολείο του 21ου αιώνα

Κείμενο

Διανύοντας τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα και καθώς οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες διευρύνονται, ο σύγχρονος άνθρωπος καλείται να αποκτήσει όλες εκείνες τις δεξιότητες που θα τον οδηγήσουν σε μια επιτυχημένη πορεία ως ατόμου αλλά και ως παγκόσμιου πολίτη. Καθίσταται λοιπόν επιτακτική η ανάγκη διαπαιδαγώγησης του ατόμου με μεθόδους τέτοιες οι οποίες θα συμβάλλουν καταλυτικά στην αρμονική ανάπτυξη τόσο της γνωστικής όσο και της συναισθηματικής νοημοσύνης, της κριτικής σκέψης και των διευρυμένων πνευματικών οριζόντων αλλά και της ενσυναίσθησης. Το σχολείο καλείται να θέσει εκείνα τα θεμέλια τα οποία θα βοηθήσουν κάθε παιδί να εξελιχθεί σε έναν ώριμο και υπεύθυνο ενήλικα με ανάλογα εφόδια και αξίες που θα τον βοηθήσουν να λειτουργήσει ενεργά και εποικοδομητικά σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και πολιτισμικής δράσης, αντιμετωπίζοντας οποιεσδήποτε προκλήσεις επιφυλάσσει το νέο παγκοσμιοποιημένο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον. Πως οραματιζόμαστε λοιπόν το σχολείο του μέλλοντος; Αναμφίβολα είναι αδήριτη ανάγκη τα βήματα που θα γίνουν να είναι πολλά και σταθερά προς μια ανθρωποκεντρική εκπαίδευση. Μια εκπαίδευση η οποία θα σέβεται τον άνθρωπο και θα στοχεύει στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων. Μια εκπαίδευση που μέσω του βασικού της φορέα του σχολείου θα διαφυλάττει τα στοιχεία του παρελθόντος αλλά θα υιοθετεί και καινοτόμες αντιλήψεις συμβατές με τα νέα κοινωνικά και πολιτισμικά δεδομένα. Το σχολείο του μέλλοντος πρέπει να θέτει ως κύριο σκοπό την άρτια ανάπτυξη των νοητικών λειτουργιών και να πλάθει σκεπτόμενα άτομα. Μέσω διδακτικών μεθόδων οι οποίες θα επιτύχουν διασύνδεση της μαθητικής ζωής με την πραγματική και θα καταστήσουν το σχολικό περιβάλλον μια αληθινή μικρογραφία της σύγχρονης κοινωνίας. Ο κύριος λειτουργός του ο εκπαιδευτικός σε οποιαδήποτε βαθμίδα, επιβάλλεται να είναι συνεργάτης και καθοδηγητής του μαθητή, θέτοντας ως στόχο τη μάθηση για κάθε παιδί και έφηβο σεβόμενος παράλληλα τους ρυθμούς μάθησής του. Εδραιώνοντας την ουσιαστική επικοινωνία, η οποία θα επιτευχθεί μέσα από το διάλογο και τον αλληλοσεβασμό, θα μπορέσει να γίνει ένας αληθινός «μέντορας» για τους μαθητές του, που θα θυμούνται για χρόνια μετά το πέρας των σχολικών τους χρόνων. Το 2012 η UNESCO προτείνοντας στόχους για την εκπαίδευση του 21ου αιώνα επεσήμανε μεταξύ άλλων τη σπουδαιότητα της μάθησης η οποία πέρα από γνώσεις θα δείξει στον εκπαιδευόμενο πως να μαθαίνει, θα τον μάθει πως να ενεργεί και να αποκτήσει όλα εκείνα τα εφόδια που θα τον καταστήσουν άνθρωπο ικανό να εργάζεται ομαδικά, να διαθέτει ευελιξία και προσαρμοστικότητα, να συμβιώνει με το συνάνθρωπο, να σέβεται τη διαφορετικότητα και να αγωνίζεται για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων." 

Αναμφισβήτητα η υλοποίηση όλων αυτών των στόχων θα μετατρέψει το σχολείο σε ένα ουσιώδες φορέα γαλούχησης αληθινών ανθρώπων υγιών πνευματικά και ψυχικά. Ανθρώπων που θα έχουν αποκτήσει πέρα από πολύτιμες γνώσεις, ώστε να επιτύχουν περισσότερες κατακτήσεις στην επιστήμη και στην τεχνολογία και την ενσυναίσθηση, ίσως το σπουδαιότερο εφόδιο, που θα συμβάλλει στην αρμονική συνύπαρξη με το συνάνθρωπο. Μόνο μέσω της ενσυναίσθησης και τον παραγκωνισμό του ατομικισμού και της αλαζονείας θα «χτιστούν» υγιείς κοινωνίες. Ίσως τελικά μια τέτοια αλλαγή χρειάζεται ο αιώνας μας και όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και ο συγγραφέας John Naisbitt η πιο σημαντική αλλαγή στον 21ο αιώνα «δεν θα προέλθει από την τεχνολογία αλλά από μια καινούργια αντίληψη για το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος».

Σταματοπούλου Νίκη /Φιλόλογος

Θέματα

1. Να παρουσιάσετε συνοπτικά τις προϋποθέσεις που θα πρέπει να εφαρμοστούν για να ανταποκριθεί το σχολείο στις απαιτήσεις του 21ου αιώνα (100-120 λέξεις)

Μονάδες 15

2. Ποια είναι η προθετικότητα/ στόχος του συγγραφέα στην τελευταία παράγραφο του κειμένου και με ποια μέσα την επιτυγχάνει (να αναφερθούν τουλάχιστον 3 μέσα)

Μονάδες 15

3. Ποιος είναι ο ρόλος του ερωτήματος  ως προς την οργάνωση του κειμένου και ως προς την αντίδραση του  δέκτη που χρησιμοποιείται στο κείμενο;

Μονάδες 5

4. Να ξαναγραφεί το απόσπασμα με τις υπογραμμισμένες λέξεις με λέξεις/φράσεις συνώνυμες που θα καταστήσουν το ύφος της παραγράφου οικείο.

Μονάδες 10

5. Να βρεθούν παραδείγματα τροπικότητας στο κείμενο και να ερμηνευτεί η λειτουργικότητα τους.

Μονάδες 10

6. Να βρεθεί ο τρόπος οργάνωσης της 4η παραγράφου του κειμένου «Το 2012 η UNESCO… προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Μονάδες 10

7. Να βρεθεί η νοηματική και η συνδετική σχέση μεταξύ των δυο τελευταίων παραγράφων του κειμένου

Μονάδες 5

8.Παραγωγή λόγου

Μια μέθοδος που εφαρμόστηκε τη φετινή χρονιά λόγω της πανδημίας είναι αυτή της τηλεκπαίδευσης σε όλες τις σχολικές βαθμίδες. Να συντάξετε μια ομιλία η οποία θα εκφωνηθεί σε τηλεδιάσκεψη με σχετική θεματική ενότητα όπου θα αναλυθούν τόσο οι θετικές όσο και οι αρνητικές συνέπειες αυτής της μορφής διδασκαλίας στην εκπαιδευτική διαδικασία του 21ου αιώνα. (300-350 λέξεις)

Μονάδες 30

Κριτήριο γλώσσας γ΄ Λυκείου "Από την εποποία της ανθρωπότητας στην ήττα της " Γ. Γραμματικάκης

Η ανθρωπότητα ζει αυτόν τον καιρό ένα καταιγισμό γεγονότων, που έχουν όμως ένα κοινό παρονομαστή. Είναι η πανδημία του κορονοϊού, που έχει σπείρει παντού τον πανικό και τον όλεθρο. Με αποτέλεσμα, να παραμερίζονται σπουδαίες όψεις της παγκόσμιας ζωής, που έχουν παράλληλα ένα καίριο συμβολισμό. Μια τέτοια περίπτωση είναι ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, (International Space Station η ISS στα Αγγλικά). Αποτελεί στην ουσία του ένα μεγάλο τεχνητό δορυφόρο, που από το 2000 περιφέρεται με μεγάλη ταχύτητα γύρω από Γη. Παρουσιάζει όμως μια μεγάλη διαφορά από τους ποικίλους δορυφόρους που έχουν κατά καιρούς σταλεί στο διάστημα: Ότι κατοικείται! Πράγματι. Από την πρώτη στιγμή της διαστημικής του ζωής ο Διεθνής αυτός Σταθμός φιλοξενεί στο εσωτερικό του ένα ολιγομελές πλήρωμα αστροναυτών, γυναίκες και άνδρες. Το πλήρωμα, που εναλλάσσεται κατά καιρούς με νέες αποστολές, δεν επιβλέπει απλώς την λειτουργία του Σταθμού. Διεξάγει και μια ποικιλία μετρήσεων και πειραμάτων, που είναι πολύτιμα για την καλύτερη γνώση του διαστήματος, συχνά όμως και για την βελτίωση της ζωής στην Γη. Είναι λοιπόν περιττό να τονισθεί, ότι ο ΔΣΣ συνιστά, με την πραγματοποίηση και την λειτουργία του, μια ακόμα εποποιία της ανθρωπότητας. Όχι μόνον επειδή αποτελεί, από μόνος του, ένα σπουδαίο τεχνολογικό επίτευγμα. Αναδεικνύει, παράλληλα, και την αξία των διεθνών συνεργασιών. Έτσι, πολλά από τα ισχυρά κράτη της γης, ανάμεσα τους οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η Ρωσία, αλλά και η Ευρώπη, συμβάλλουν στην λειτουργία και συμμετέχουν στα ερευνητικά του προγράμματα. Ας σημειωθεί, ότι ο Σταθμός κινείται σε ύψος 400 περίπου χιλιομέτρων, ενώ χάρις στην μεγάλη του ταχύτητα συμπληρώνει σχεδόν 16 περιφορές γύρω από την Γη την ημέρα. Πράγμα που σημαίνει ότι οι αστροναύτες στο εσωτερικό του βιώνουν μια ανατολή η δύση του ηλίου περίπου κάθε 45 λεπτά! Πριν όμως οι ρομαντικοί αναγνώστες ζηλέψουν την τύχη των αστροναυτών, που μπορούν να θαυμάζουν -και μάλιστα από ψηλά!- τόσα πολλά ηλιοβασιλέματα η ανατολές του ήλιου, είναι ανάγκη να σημειωθεί το αυτονόητο: Ότι από την στιγμή της επιβιβάσεως τους στον περιφερόμενο Σταθμό, οι ταξιδιώτες αυτοί του διαστήματος ζουν σε μια εθελοντική «καραντίνα». Πολύ αυστηρότερη, μάλιστα από εκείνην που ζούμε αυτήν την περίοδο εμείς, οι κάτοικοι της γης. Έτσι, ο χώρος των κινήσεων τους είναι περιορισμένος, και η τροφή ξηρή και άνοστη. Ενώ η έλλειψη βαρύτητας κάνει ακόμα και το βούρτσισμα των δοντιών προβληματικό! Ύστερα πάντως από επτάμηνη παραμονή, τρεις από τους έξη αστροναύτες του πληρώματος εγκατέλειψαν την προηγούμενη εβδομάδα τον Διαστημικό Σταθμό και επανέκαμψαν στην Γη. 

Την επικίνδυνη αυτή αποστολή ανέλαβε το Ρωσικό διαστημόπλοιο Σογιούζ, και όλα λειτούργησαν κατ’ ευχήν. Οι αστροναύτες όμως συνάντησαν ένα τελείως διαφορετικό πλανήτη, από εκείνον που είχαν αφήσει λίγους μήνες πριν. Έντρομο από την επέλαση του ιού, με αβέβαιο το μέλλον και τα βήματα του. Δεν τους είχε βέβαια λείψει η πληροφόρηση. «Είναι σουρεαλιστικό να ξέρομε ότι όλη αυτή η επιδημία ξεδιπλώνεται στην Γη» δήλωνε, λίγες μέρες πριν την αναχώρηση της από τον Σταθμό, η Αμερικανίδα αστροναύτης και κορυφαία βιολόγος Τζέσικα Μέιρ. «Από εδώ» συνέχισε, «η Γη παραμένει εκθαμβωτική. Επομένως, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς όλες αυτές τις αλλαγές, που έχουν γίνει από τότε που φύγαμε». Η επιστροφή όμως στην Γη ήταν ακόμα σκληρότερη, από ότι υπολόγιζαν οι αστροναύτες. Διότι, αντί να χαρούν τις ομορφιές του πλανήτη και την αγκαλιά των δικών τους, υποχρεώθηκαν -όπως όλοι μας- σε μια νέα καραντίνα, που ούτε καν επισκέψεις η χειραψίες επιτρέπει. «Καλώς ήρθατε στο σπίτι» έλεγε η επίσημη ανακοίνωση της ΝΑΣΑ, που τους υποδέχθηκε. Μόνον που το σπίτι ήταν με κλειστά τα παράθυρα, και τα θεμέλια του έτρεμαν. Ας μην έχομε λοιπόν αυταπάτες. Οι στιγμές, που οδήγησαν τους αστροναύτες από το διαστημόπλοιο πίσω στην Γη, και από την μια καραντίνα στην άλλη, έχουν δραματικές διαστάσεις. Σηματοδοτούν, στον πυρήνα τους, την οδυνηρή μετάβαση της ανθρωπότητας από την εποποιία στην ήττα. Διότι ένας απειροελάχιστος ιός, οπλισμένος ωστόσο με δαιμονική κακία και δύναμη, επέτυχε να ταπεινώσει το ανθρώπινο είδος και να ακυρώσει τους θριάμβους του. Υπονόμευσε παράλληλα το μέλλον της ανθρωπότητας, αφού η οικονομική ερήμωση απειλεί τις περισσότερες χώρες του πλανήτη.Έχει μείνει στην ιστορία η εμβληματική φράση, που πριν από 40 χρόνια, συνόδευσε το πρώτο βήμα του αστροναύτη Νιλ Άρμστρονγκ στην Σελήνη. «Είναι ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο» είπε, «αλλά ένα γιγάντιο άλμα για την ανθρωπότητα». Με τα όσα ζούμε τους τελευταίους μήνες, αποδείχθηκε ωστόσο ότι το γιγάντιο αυτό άλμα ήταν μετέωρο. Διότι, ενώ πράγματι διατράνωσε την εκπληκτική πρόοδο της τεχνολογίας, και την τόλμη του ανθρώπου, άφησε πίσω του μια ανθρωπότητα με αβέβαιες προοπτικές. Είναι πάντοτε δέσμια των πυρηνικών εξοπλισμών και των πολέμων, η οικονομική βαρβαρότητα και οι ανισότητες κυριαρχούν, ενώ εκατομμύρια απόκληροι αναζητούν την τύχη τους σε ξένες πατρίδες. Το ίδιο άλλωστε το περιβάλλον του πλανήτη απειλείται από την ανθρώπινη αλαζονεία και τους ανάξιους ηγέτες. Η σημερινή βέβαια προτεραιότητα είναι να ηττηθεί ο ιός και η κακοποιός του δύναμη. Μια καινούργια λοιπόν εποποιία έχει αρχίσει, και στις πρώτες γραμμές βρίσκονται οι γιατροί και οι ερευνητές, το νοσηλευτικό προσωπικό, οι άγνωστοι ήρωες. Οι διαστάσεις της εποποιίας θα φανούν στο μέλλον, ένα όμως είναι βέβαιο: Ότι η ανθρωπότητα, που θα αναδυθεί από την μεγάλη αυτή περιπέτεια, οφείλει να έχει σοφία, αλλά και οραματισμό, τόλμη, αλλά και νέες συντεταγμένες στην πορεία της. Μόνον έτσι θα ολοκληρωθεί το άλμα, που υπονόησε ο πρώτος εκείνος άνθρωπος, που πάτησε το πόδι του στην Σελήνη. 

Και επειδή έχομε κάθε δικαίωμα να προεκτείνουμε το όνειρο, η ελπίδα είναι ότι η Ελλάδα, η πατρίδα μας, θα έχει την δική της παρουσία στον νέο και δύσκολο κόσμο, που μας περιμένει. Είναι λοιπόν ανάγκη να αφήσει πίσω τις εμφύλιες διαμάχες, που μόνον δεινά προκάλεσαν στον τόπο, και να αναζητήσει στέρεους δρόμους για την προκοπή της. Ίχνη αυτών των δρόμων ανέδειξε ήδη η τραγωδία που ζούμε, έχουν όμως παλαιά ονόματα και σημασία. Είναι η αλληλεγγύη και η προστασία των αδύναμων, ο αξίες της επιστήμης και της σωστής Παιδείας, είναι τέλος μια Πολιτεία με ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς και σεβασμό στον πολίτη. Η άνοιξη έχει άλλωστε εισβάλει στην χώρα, και το μοναδικό Ελληνικό φως, που συμβαδίζει -όπως και το σκότος- με την Ιστορία μας, χαϊδεύει τα πρόσωπα και τα τοπία.

Υστερόγραφο: μπορείτε να δείτε ένα βίντεο, με τον κυβερνήτη του Διαστημικού Σταθμού Chris Hadfield να τραγουδά, -μέσα από τον ίδιο τον Σταθμό!- το διάσημο τραγούδι του David Bowie "Space oddity". Είναι συγκλονιστικό, μην το χάσετε!

Παρατηρήσεις

1.Ποια είναι η προθετικότητα του συγγραφέα στην πρώτη παράγραφο και με ποια μέσα το επιτυγχάνει;

2.Να ξαναγραφούν οι λέξεις με τα έντονα γράμματα χωρίς να αλλοιώνεται το νόημα του κειμένου με οικείο ύφος.

2. Να βρεθούν τα εκφραστικά μέσα της παραγράφου με τα έντονα γράμματα και να δηλωθεί η λειτουργικότητά τους.

3. Να συνοψίσετε τα μηνύματα του Γ. Γραμματικάκη σχετικά με τις παραμέτρους που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας για το μέλλον της ανθρωπότητας την επόμενη μέρα της πανδημίας. (80-90 λέξεις)

4. «Είναι ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο» είπε, «αλλά ένα γιγάντιο άλμα για την ανθρωπότητα»

Ότι κατοικείται!

-όπως και το σκότος

Να εξηγήσετε τη λειτουργία των σημείων στίξης στις παραπάνω περιπτώσεις

Παραγωγή Λόγου Αξιοποιώντας το υλικό του κειμένου να συντάξετε μια ομιλία η οποία θα εκφωνηθεί σε τηλεδιάσκεψη με θέμα το μέλλον της ανθρωπότητας μετά τον Covid19. Στην ομιλία να αναφερθείτε στις αλλαγές που επέφερε η πανδημία στην καθημερινότητα του ατόμου καθώς και στις παραμέτρους που θα πρέπει να επανεκτιμηθούν στην επόμενη μέρα της πανδημίας. (300-350 λέξεις)

Θεματική ενότητα: " Η ανθρώπινη ευτυχία στον 21ο αιώνα"

Αν είχαμε δύο ζωές…

Αν είχαμε δύο ζωές, θα ζούσαμε την πρώτη ως πρόβα, σαν δοκιμή, για να μάθουμε να ζήσουμε όπως θα θέλαμε τη δεύτερη. Δυστυχώς δεν είναι έτσι. Η ζωή μας είναι μία και μάλιστα μικρής διάρκειας. Αυτή την παράσταση μπορούμε να την παίξουμε μόνο μια φορά. Χωρίς πρόβα, χωρίς δοκιμή. Εμείς επιλέγουμε τους ηθοποιούς. Εμείς φτιάχνουμε τα σκηνικά που μας αρέσουν. Εμείς είμαστε οι πρωταγωνιστές και ταυτόχρονα οι θεατές. Στο τέλος εμείς θα την χειροκροτήσουμε ή δε θα την χειροκροτήσουμε. Γι’ αυτό, πρέπει να την παίξουμε όσο γίνεται καλύτερα και για μας τους ίδιους και για όσους αγαπάμε.

Αν αυτή η σκέψη είναι περίπου αλήθεια, – δεν πιστεύω πως υπάρχουν απόλυτες αλήθειες – τότε οι επιλογές μας είναι που καθορίζουν το θέατρο της ζωής μας. Δεδομένων των περιορισμών και της τυχαιότητας, πιστεύω ότι το είναι μας είναι κατ’ ουσίαν αποτέλεσμα των δικών μας επιλογών. Συνεπώς, η κατανόηση της ελευθερίας να επιλέγουμε είναι προϋπόθεση για να δημιουργήσουμε το πεπρωμένο μας και να μην αφήνουμε να μας το δημιουργήσουν οι άλλοι. Να ζήσουμε δηλαδή μια ζωή που, αν ήταν να την ξαναζήσουμε για δεύτερη φορά, θα θέλαμε να είναι η ίδια.

Ο Ρήγας Φεραίος είχε πει ότι «συλλογάται καλά όποιος συλλογάται ελεύθερα». Είχε δίκιο. Όμως για να συλλογίζεται κανείς ελεύθερα, πρέπει να διαθέτει γνώση: αυτή είναι που προσδιορίζει κυρίως την ποσότητα, την ποιότητα των εναλλακτικών λύσεων που διαθέτουμε και την ορθότητα των επιλογών που κάνουμε. Άρα την ελευθερία μας. Όσο περισσότερη γνώση, τόσο περισσότερες εναλλακτικές επιλογές και τόσο πιο σωστή αξιολόγησή μας γι’ αυτές. Αναμφισβήτητα, στον πολύπλοκο, χαοτικό και αβέβαιο κόσμο που ζούμε δεν γνωρίζουμε εκ των προτέρων τα αποτελέσματα, το κόστος και τα οφέλη των επιλογών μας. Θεωρώ, ωστόσο, προϋπόθεση για όλους μας, ώστε να ζήσουμε όσο μπορούμε καλύτερα τη ζωή μας, την αυτογνωσία, την κατανόηση του εαυτού μας, των αναγκών μας, των συναισθημάτων, των δυνατοτήτων και αδυναμιών μας.Εκτός αυτού, στη ζωή έχουμε πολύ συχνά ν’ αντιμετωπίσουμε αντιφάσεις και διλήμματα. Έτσι, εξίσου αναγκαία προϋπόθεση θεωρώ την ύπαρξη μιας σταθεράς ή, καλύτερα, μιας πυξίδας, για να πορευτούμε τη διαδρομή που εμείς θέλουμε: έναν πυρήνα διαχρονικών αξιών ικανών να καθοδηγούν την σκέψη και τη συμπεριφορά, τις επιλογές και τις πράξεις μας. Αυτές οι αξίες μας πρέπει να είναι σαφείς. Αν υπάρχει σύγχυση ως προς αυτές, μόνο κατά τύχη δε θα μετανιώσουμε για τις επιλογές που κάνουμε. Οι αξίες, βεβαίως, είναι προσωπικό ζήτημα του καθενός μας. Όμως, αν θέλουμε να πορευτούμε και να ζήσουμε σε μία κοινωνία ανθρώπινη και πολιτισμένη, βασικές αξίες για όλους, πιστεύω, είναι η ελευθερία, ο αυτοσεβασμός και ο σεβασμός των δικαιωμάτων του άλλου[…]

Πέραν όλων αυτών όμως  χρειαζόμαστε όνειρο και νόημα ζωής....

ΘΕΜΑΤΑ

Α1. Να αποδώσετε περιληπτικά σε μία  -80 λέξεων η οποία θα εκφωνηθεί ως εισαγωγή σε αντίστοιχη ημερίδα   τους παράγοντες που οδηγούν τον άνθρωπο στην ολοκλήρωση και την ευτυχία όπως αυτοί παρουσιάζονται στις τρεις (3) τελευταίες παραγράφους του Κειμένου 1.

Β1. Ποιος είναι ο ισχυρισμός του συντάκτη στην τρίτη παράγραφο του Κειμένου 1 «Ο Ρήγας Φεραίος … των δυνατοτήτων και των αδυναμιών μας». Πώς προσπαθεί να πείσει τον αναγνώστη για τη βασιμότητα του ισχυρισμού του; Θεωρείτε τελικά ότι καταφέρνει να τον πείσει; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Β2. Στην πρώτη παράγραφο του Κειμένου 1 ο συντάκτης κάνει χρήση επαναλήψεων καθώς και α’ πληθυντικού προσώπου. Αφού εντοπίσετε δύο παραδείγματα για κάθε περίπτωση να εξηγήσετε τι επιδιώκει να επιτύχει με καθεμιά από τις επιλογές αυτές.

Β3. Να σχολιάσετε τον τίτλο του κειμένου σε σχέση με τη λειτουργικότητα του και το περιεχόμενο του κειμένου. 

Β4. Ποια λειτουργία της γλώσσας διακρίνετε στο κείμενο; Αναφέρετε δύο παραδείγματα όπου γίνεται χρήση της λειτουργίας αυτής. Τι επιτυγχάνει ο συγγραφέας με τον τρόπο αυτό;

«Κλιματική αλλαγή: Ας ακούσουμε τους νέους του κόσμου»

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες απευθύνει έκκληση μπροστά σε μια ορατή πλέον, παγκόσμια απειλή

Δεκάδες χιλιάδες νέοι βγαίνουν στους δρόμους με ένα σαφές μήνυμα προς τους ηγέτες του κόσμου: δράστε τώρα για να σώσουμε τον πλανήτη μας και το μέλλον μας από τoν κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής. Οι μαθητές έχουν αντιληφθεί κάτι που φαίνεται να διαφεύγει από πολλούς μεγαλύτερους τους: αγωνιζόμαστε για τη ζωή μας και χάνουμε. Το παράθυρο της ευκαιρίας κλείνει. Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια του χρόνου και η καθυστέρηση της δράσης είναι σχεδόν εξίσου επικίνδυνη με την άρνηση της κλιματικής αλλαγής.

Η γενιά μου απέτυχε να ανταποκριθεί κατάλληλα στη δραματική πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. Αυτό γίνεται έντονα αντιληπτό από τους νέους. Δεν είναι περίεργο που είναι θυμωμένοι. Παρά τα χρόνια συζητήσεων, οι παγκόσμιες εκπομπές φτάνουν σε επίπεδα ρεκόρ και δεν δείχνουν κανένα σημάδι μείωσης. Η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα μας είναι η υψηλότερη εδώ και 3 εκατομμύρια χρόνια. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια ήταν τα τέσσερα πιο θερμά που έχουν καταγραφεί και οι χειμερινές θερμοκρασίες στην Αρκτική αυξήθηκαν κατά 3°C από το 1990. Το επίπεδο της θάλασσας αυξάνεται, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι πεθαίνουν και αρχίζουμε να βλέπουμε τις απειλητικές για τη ζωή συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην υγεία, λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, των καυσώνων και των κινδύνων για την επισιτιστική ασφάλεια.

Ευτυχώς, έχουμε τη Συμφωνία των Παρισίων, ένα οραματικό, βιώσιμο, προοδευτικό πολιτικό πλαίσιο που καθορίζει ακριβώς τι πρέπει να γίνει για να σταματήσει η κλιματική απορρύθμιση και να αντιστραφεί ο αντίκτυπός της. Όμως η ίδια η συμφωνία δεν έχει νόημα χωρίς μία φιλόδοξη δράση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αργότερα φέτος καλώ τους ηγέτες του κόσμου σε μία Σύνοδο Κορυφής για την Κλιματική Δράση. Καλώ όλους τους ηγέτες να έρθουν στη Νέα Υόρκη το Σεπτέμβριο με σαφή και ρεαλιστικά σχέδια για την ενίσχυση των καθορισμένων εθνικών συνεισφορών τους μέχρι το 2020, σύμφωνα με τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 45% την επόμενη δεκαετία, και μηδενικών εκπομπών μέχρι το 2050.

 Στη Σύνοδο Κορυφής θα συμμετάσχουν κυβερνήσεις, ο ιδιωτικός τομέας, η κοινωνία των πολιτών, η τοπική αυτοδιοίκηση και άλλοι διεθνείς οργανισμούς με στόχο την ανάπτυξη φιλόδοξων λύσεων σε έξι τομείς: ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μειώσεις εκπομπών, βιώσιμες υποδομές, βιώσιμη γεωργία και διαχείριση δασών και ωκεανών, αντίσταση στις κλιματικές επιπτώσεις και επένδυση στην πράσινη οικονομία. Οι τελευταίες αναλύσεις δείχνουν ότι εάν δράσουμε τώρα, μπορούμε να μειώσουμε τις εκπομπές άνθρακα μέσα σε 12 χρόνια και να περιορίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη σε 1,5°. Αλλά αν συνεχίσουμε τη σημερινή μας πορεία, οι συνέπειες είναι αδύνατον να προβλεφθούν. Ενώ η δράση για το κλίμα είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση μίας υπαρξιακής απειλής, έχει επίσης ένα κόστος. Επομένως, τα σχέδια δράσης δεν πρέπει να δημιουργήσουν νικητές και ηττημένους ή να αυξήσουν την οικονομική ανισότητα. Πρέπει να είναι δίκαια και να δημιουργούν νέες ευκαιρίες για όσους έχουν δεχτεί τις αρνητικές επιπτώσεις, στο πλαίσιο μιας δίκαιης μετάβασης. Ο επιχειρηματικός κόσμος είναι στο πλευρό μας. Οι ταχείες κλιματικές λύσεις μπορούν να ενισχύσουν τις οικονομίες μας και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, να προστατέψουν το περιβάλλον μας

Οι νέες τεχνολογίες και οι τεχνικές λύσεις μηχανικής παράγουν ήδη ενέργεια με χαμηλότερο κόστος από την οικονομία που βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα. Ο ήλιος και ο άνεμος είναι πλέον οι φθηνότερες πηγές ενέργειας σε σχεδόν όλες τις μεγάλες οικονομίες. Πρέπει όμως να θέσουμε σε κίνηση ριζικές αλλαγές. Αυτό σημαίνει την κατάργηση των επιχορηγήσεων για τα ορυκτά καύσιμα και τη γεωργία υψηλών εκπομπών και τη μετάβαση προς την ανανεώσιμη ενέργεια, τα ηλεκτρικά οχήματα και τις κλιματικά έξυπνες πρακτικές. Αυτό σημαίνει την τιμολόγηση των εκπομπών άνθρακα που αντικατοπτρίζει το πραγματικό κόστος των εκπομπών, από τον κλιματικό κίνδυνο έως τους κινδύνους για την υγεία από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Αυτό σημαίνει την επιτάχυνση του κλεισίματος των εργοστασίων άνθρακα και την αντικατάσταση των θέσεων εργασίας με πιο υγιείς εναλλακτικές λύσεις, έτσι ώστε η μετατροπή να είναι δίκαια, χωρίς αποκλεισμούς, και κερδοφόρα. Υπάρχει μία δυναμική που διαμορφώνεται. Οι άνθρωποι ακούνε και υπάρχει μια νέα αποφασιστικότητα για την εφαρμογή της Συμφωνίας των Παρισίων. Η Σύνοδος Κορυφής για το Κλίμα πρέπει να αποτελέσει την αφετηρία για την οικοδόμηση του μέλλοντος που χρειαζόμαστε.

Θα κλείσω με ένα μήνυμα προς τις νέες γυναίκες και άνδρες που συμμετέχουν στις πορείες. Ξέρω ότι οι νέοι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο και το κάνουν. Σήμερα, πολλοί από εσάς ανησυχείτε και φοβάστε για το μέλλον και εγώ καταλαβαίνω τις ανησυχίες και την οργή σας. Αλλά ξέρω ότι η ανθρωπότητα είναι ικανή για τεράστια επιτεύγματα. Οι φωνές σας μου δίνουν ελπίδα. Όσο περισσότερο βλέπω τη δέσμευση και τον ακτιβισμό σας, τόσο πιο σίγουρος είμαι ότι θα κερδίσουμε. Μαζί, με τη βοήθειά σας και χάρη στις προσπάθειες σας, μπορούμε και πρέπει να νικήσουμε αυτήν την απειλή και να δημιουργήσουμε έναν καθαρότερο, ασφαλέστερο, πιο πράσινο κόσμο για όλους

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Ποιες είναι οι προτάσεις του προέδρου των Ηνωμένων Εθνών ώστε να υπάρξει αντίστροφη μέτρηση στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Να συνοψιστούν σε μια παράγραφο 70-90 λέξεων.

2. Ποια είναι η πρόθεση του ομιλητή στην τελευταία παράγραφο και με ποιες γλωσσικές επιλογές επιτυγχάνει το στόχο του;

3. Στο κείμενο της παραπάνω ομιλίας γίνεται συχνή χρήση του α ΄πληθυντικού προσώπου. Τι επιτυγχάνεται με την παραπάνω χρήση;

4. Να αντικατασταθούν οι υπογραμμισμένες λέξεις με ισοδύναμες χωρίς να αλλοιώνεται το νόημα του κειμένου.

5. Να εντοπιστούν οι τρόποι συνοχής της 4ης παραγράφου του κειμένου («Στη Σύνοδο Κορυφής… να προστατέψουν το περιβάλλον μας»)

Share this page